Nureddin Zaza'nın mezarı, fotodaki kişi hemşerim Fehmi Budan
Dr.Nureddin Zaza'nın Isviçre/Lozandaki mezarıdır. Bu fotoğrafı hemşerim Fehmi Budan bana bundan 5,6 yıl evvel göndermişti. Fotoğrafı gönderirken bana telefon açtı dediki ! abi ben bir tarih bir hazine buldum ve sana yolluyorum. Acaba bu hazine nedir diye de çok merak etim. Nureddin Zaza'nın mezar fotoğrafını görünce ; evet dedim ! Fehmi arkadaş Kürdlerin batıya açılan aydın,siyasetçı ve edebi kişiliğiyle bilinen bir değeridir,bir tarihdir. Bu fotoğraftan esinlenerek yakın akrabalarıyla olan ilişkilerimizden dolayı bu yazıyı derleyerek kaleme aldım.
Kürd aydını Nureddin Zaza'nın bir Kürd olarak yaşamım adlı kitabını diyebilirimki 2,3 defa tekrar
tekrar okudum.
Nureddin Zaza'nın yaşam hikayesi trajedilerle doludur.
Ben tabi bunları uzun uzadıya anlatmayacağım.
Ben kitapta yazılmayan tanık olduğum sohbet ve eşinin röportajında dikkatimi çeken Nureddin Zaza'yı aile bireyi (yengesi) Türk devletine yapmış olduğu (ihbar) ispiyonu yazacağım.
Nuredin Zaza'nın amcasının oğlu Nusret Ergene 1950'li yıllarda Maden'de Belediye reisligi yapmış, uzun boylu endamlı ve mütevazi kişiligiyle bilinen şövalye ruhlu biriydi.
Çok iyi hatırlıyorum 1960'li yılların sonu ve 1970'li yılların başıydı Çolig'de babamın misfiri olmuştu.
Nusret Ergene ve Maden Kızıltepe köyünden Cemal efendi isminde bir şahsiyetle beraberdi.
Cemal Efendi'de şalvar,kuşak ve köstekli saati yanında Xarpete imal edilen sekiz köşeli şapkası ve iri yapılı her konuda bir Kürd fizyonomisine sahipti.
Gecenin sohbet konusunu çok iyi hatırlıyorum ?
Nusret Efendi'nin amcasının çocukları Nureddin Zaza ve Ağabeyi Doktor Ahmet Nafiz Yekbunu ROJAVA Kurdistanına gidip,ziyaret etmesi ve orada yaşanan anılarıydı.
Nusret Efendinin evimizi ziyaretinde , Çolig'de 1925 hareketinde yer almış bazı aile bireyleride bu sohbete iştirak etmişti.
Nusret Ergene tanışıklığımız ve evimize gelmesinin nedeni küçük kardeşimin Elazıg/Maden deıkamet eden kirvesiyle olan yakın dost ve akrabalıklarından dolayıydı.
Örnegin hafızamda kalan ve sohbete katilan Kelaxsili Şeyh Burhaneddin Bilgin ilk akla gelendir.
Yine kardesi Seyh Muhyeddin Kelaxsi sohbete olmasada yakinen dostular.
Şeyh Muhyeddin Efendi'de tıpkı Nusret Ergene gibi bin Xete gidip, amcasının oğlu Şeyh Abdulhamid Efendiyi ziyaret etmişti.
Hatta bir sohbetinde ROJAVA'da Seyda Cigerxunla beraber yaşadıkları anılarını analttığı hala hafızamdadır.
Dr.Sıraç Bilgin'in internet sayfasında, babası ve 1925 isyan (hareket) sürgünü Şeyh Abdulhamid Efendi'le Nureddin Zaza ve Ağabeyi Dr. Ahmet Nafiz Yekbun'la ROJAVA'daki dostluk ve siyasi ilişkilerinden bahs eder.
Merhum babama daha 8,9 yaşlarında bir çocuken Nusret Efendiyi sormuştum ?
Oğlum bunun ailesi Şeyh Said hareketine katılmış ve yakın amcazadeleri hala sürgünde yaşayan degerli bir şahsiyetir.
Yıllar geçtti Almanya'ya sürgüne geldigimde ve Nureddin Zaza'nın Bir Kürd olarak yaşamım adlı kitabını okuyunca elde ettigim bilgiler ve yaptığım araştırmalardan Nusret Ergene ile amca çocukları olduğunu öğrendim.
Nureddin Zaza kitabında 1960 li yılların sonunda Elazıg-Maden ve Ergani çevresine gizlice gelir.
Yakın aile çevresinin korumasında bölgede kalır. Nureddin Zaza'nın amacı ağabeyi ve yakın çevresinin nüfuzuyla bürokratik işlerini hal edip,sürgün yaşamına son vermektir.
Tabi hikaye çok uzun kitapta detaylarıyla anltılmaktadır.
Ağabeyi merhum Suphi Ergene Xarpete ikamet etmektedir. Suphi Ergene 1950'li yıllarda demokrat partiden Xarpete milletvekiligide yapmıştır.
Nureddin Zaza'nin ülkede kalmasını o dönemlerde aile çevresinden ağabeyi Suphi`Ergene'nin eşi rahatsız olur.
Nuredin Zaza'yı MIT'e ihbar eder.
Nureddin Zaza Xarpete hapiste yatar.
Nureddin Zaza hapis olayını belki ailesini rencide etmemek veya korumak adına kitabinda belirtmemiştir.
Yillar sonra Nureddin Zaza'nin eşi Isviçreli/gazeteci Gilberte Favre (Zaza) , 2013 yılında Hülya Yetişen'le Kurdistan Post sitesinde yayınlanan röportajında bakın bu olayı nasıl ifade ediyor.
Hülya Yetişen:
Nurettin Zaza’nın Türkiye Kürdistan’ındaki akrabaları ile ilişkileriniz var mı?
Varsa ne düzeyde devam ediyor? Kürt aile yaşamını, aile ilişkilerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Diğer toplumlarla mukayese edildiğinde olumlu-olumsuz yönleriyle nasıl bir ayırım göze çarpıyor?
Gilberte Favre Zaza-
Ne yazıkki hayır.
Nureddin’in ailesi bölünüp dağılmış.
Kimi Amerika’da, kimi Türkiye’de, kimi de başka yerlerde.
Abisi doktor Nafez’in kızlarından biriyle çok iyi ilişkilerim var.
Onu Lübnan’da görüyordum.
O da kocasını kaybettikten sonra Amerika’ya yerleşti.
Şu anda çocukları ve torunlarıyla orada yaşıyor.
Nureddin’in kızkardeşlerinin ve erkek kardeşlerinin kendi aileleri ve kendi kaygıları var.
Bize karşı hiçbir sorumluluk duymuyorlar.
Sadece Nureddin’in Türkiye’deki ailesinin durumuyla ilgili olarak değil, Kürtlerin de aile anlayışını da övemem.
Ailesi bizi yüzüstü bıraktı, ne yaparsanız yapın dercesine….Sadece benim oğluma değil, Dr.Nafez’in çocuklarına da babaları öldüğünde sahip çıkmadılar.
Nureddin’in Elazığ’daki erkek kardeşinin karısı,(yani yengesi) Nureddin’i 1967’de MİT’e ispiyonladı. Nureddin bu yüzden hapiste yattı. Bu olay Nureddin’in hayatını alt üst etti.
Nureddin öldükten sonra öğrendim.
Nureddin öldükten sonra öğrendim.
Yengesi ve kızları Nureddin’in yasal hakkı olan mal varlığına da el koydular.
Cengo, resmi mirasçı kuzenler arasında yer almasına rağmen şimdiye kadar hiç bir hakkını elde edemedi. Cengo kendini tam anlamıyla bu olayda mağdur hissetti.
Nureddin’in büyük ablasının oğlu 20 yıldan bu yana mektuplarımıza cevap vermiyor.
Nurettin’in en küçük kız kardeşinin ölümünü bile bize bildirmedi.
Bu kardeşiyle Nureddin düzenli olarak yazışırdı.
Cengo’nun yasal haklarını alması için bir avukat tuttum.
Sanıyorum ki zaman aşımına uğradı.
Sanıyorum ki zaman aşımına uğradı.
************
Sonuç,
Nureddin Zaza'nın yengesinin ispiyonu Kürdlerin tarihi ve kara bir yarasıdır.
Nureddin Zaza'nın ülkede ikamet eden aile bireyleride Kürd ulusal davasına hep mesafeli durdular.
Hatta bazı aile bireyleri Kürd ulusal davasına karşı ülkücü, türkçü fikirleri savunanlar dahi vardır.
Zaten Nureddin Zaza'nın gelip ülkeye yerleşmesini hazm etmeyen aile bireylerinin ispiyonlaması ailenin durumunu ortaya koyuyor.
Nureddin Zaza'nın ülkeye yerleşmesi aile bireylerinin çıkarlarını ve devlete yamanmasını rahatsız eder.
Kürd ulusal davasına ömrünü veren siyasetçi,aydın ve şair kimlikli Nuredin Zaza'ya ?
Arap ve Türk devletinin yaşatıkları baskı,zulüm ve işkencelere karşı onurlu ve direngen
duruşu ROJAVA Kurdistanında hala anlatılır durulur,
Onu asıl üzen ve yıpratan ailesinin kendisine yaptığı ihaneti yüreğine gömmesi,
Lozanda sürgünde vefat ettiginde ailesinin bu ihanetini isvicreli eşi/GILBERT'en bile bir sır
olarak saklayarak göçüp,gitti.
Ruhu şad olsun,
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder