MEHDÎ ÖZSOY
Mehmed Mehdi Özsoy kimdir?
1944 yılında Palu'da dünya'ya gelir. Babası M.Zeki Efendi,Annesi Fatma hanımdır.
Mehmet Zeki Efendi (1910-1978), Şeyh Hasan Naqi Septi'nin 3.oğlu Feyzullah Efendi'nin (1890-1915) tek çocuğudur. Feyzullah Efendi'nin eşi 1925'te idam edilen Şeyh Said Efendi'nin kızı Faqide hanımdır.
Feyzullah Efendi erken vefat edince eşi Çan Şeyhlerinden Şeyh Celaleddin Efendi'le evlenir.
Şeyh Celaleddin 1925'te istiklal mahkemesinde idam edilen 47 kişilik listenin içindedir.
Mehdi Özsoy'un annesi Fatma hanımda aslen Kealxsi'li olup, Fatma hanımın annesi ve nenesi Emina- Asiya hanım Şeyh Şerif Kelaxsinin kız kardeşidir.
Mehdi Özsoy, ismini etkisinde kaldığı Şeyh Said'in küçük kardeşi Şeyh Mehdi efendiye atfen verilmiştir.
Şeyh Mehdi Efendi filozofi,siyasi ve aydın kişiliğiyle tanınan bir Kürd şahsiyetidir.
Liceli Fehmi Bilal onun için "Zeka şaşkını" tanımını yapmaktadır.
Mehdi Özsoy, daha çocukluğundan beri şiir,edebiyat ve sanata ilgisinin olduğunu bölgede herkes bilirdi.
Bu çalışmalarını hepsini kaleme alarak, tüm notları eşine bırakmıştır.
Mehdi Özsoy vefatından sonrada sağ olsun çocukları tüm bu bilgi ve belgeleri toparlayarak dil bilimci Roşan Lezgin'e teslim etmiştir.
Sağ olsun Roşan Lezgin bu kıymetli çalışmaları DÎWAN şeklinde gerekli düzenlemeleri yaparak kitaplaştırmıştır.
Mehdi Özsoy, edebi ve şiirleri yanında çok iyi bir ressam olduğunuda hatırlatmak istiyorum.
Çünkü ressam yönünü kimse fazla bilmez.
Çok iyi hatırlıyorum ? 1969,70'li yıllarda ben daha ilkokula giderken merhum babasıyla bize misafirdi.
Okulda bize resim ödevi verilmişti.
Mehdi Özsoy o gün bana bir resim çizmişti hala o çizim gözlerimin önünde bir film şeridi gibi duruyor.
Mehdi Özsoy'un kitabındaki şiirleri okuduğunuzda ağırlıklı olarak ulusal bilinci ,yurtseverligi, direnişi,işlemektedir.
Bunun yanında bölgede halkı sömüren Ağa,Bey,Şeyh kısaca zulüm ve baskı yapan sınıflara karşı bir isyanı vardır.
Eserlerindeki ana tema'da Ehmed-Xane'den tutun,Cigerxun,Liceli Fehmi Bilal'in ruh ve felsefesini sentezini görürsünüz.
Mehdi Özsoy'la ailece bir hukukumuz vardı.
Babası M.Zeki efendi merhum babamın kirvesiydi.
Çolige geldiğinde babamın vazğecilmez misafiriydi.
Mehmet Zeki Efendi çok kültürlü ve yurtsever bir insandı. Vefatından 1 veya 2 yıl evveldi hastaydı ve evimizde kalıyordu. Bana dediki ! beraber yavaş yavaş yürüyerek Beritanlı Abdullah Kantoz'un oğlu Dr.Rodi (Hacı) Demirkapı'ya gidelim,dedi.
Çok iyi hatırlıyorum muayenehanesi şuandaki genç caddesi üzerinde bulunan belediye işhanının karşısındaydı. Muayenehane'ye girdiğimizde Dr.Rodi Kürdçe Mehmet Zeki Efendiyi görünce elini öperek,
Vay Mame..mee,Ape mee... dostu bawe me o davudi sesiyle sevinci ve ilgisi hala kulaklarımda çınlıyor.
Mehdi Özsoy, ulusal meseleden uzak, sırf kişisel yaşamı peşinde koşan Şeyh Bey,Aga ve mellaların korkulu rüyasıydı.
Onun şiirdeki sözleri toplum içindekı yaşamlarını teşir ediyordu. Şeyh Mehdi'nin şiirinden ve sözlerinden yakın akraba çevresi ve ailesinden rahatsız olanlarda vardı.
Ama o doğrularından taviz vermeyen bir yürekti.
Ruhu şad olsun onurlu bir o kadarda gururlu güzel insan.
Cihat Elçi ve Îdris Ekinci üzerine yazdığı Kırdki/zazaki bu
şiirini divanından alıntı yaparak paylaşıyorum.
selamlar
Orhan Zuexpayıc
*******************************************************
ÎDRÎS Û CÎHAT
Gêl qirbûnûn, feqîrûn kîrdun
Şima qelbûn d’ bî darb, rîş gird
Pê se kîr hûnc hanî ma vîr d’
Bena boyin awk ig mend bîr d’
Ha w’ ça birak ma w’ Îdrîsi (44)
Pêrîn daykê yi b’ palasi
Qirbûn dîyaw qay xelasi
Lez ‘ik û şu Cîhat rasi (45)
Vac merheba ey biraki
Î z’ ûmeyû, warz, ber aki
Ma Cebaxçûr (46) xwu vîr a ki
Cê byêbext û vêrg hera ki
(44)
Îdrîs: Îdrîs Ekinci, terefdarê PDKT yo, 18.02.1949 de Çewlîg de ameyo dinya. Badê kemektebê
Îdrîs: Îdrîs Ekinci, terefdarê PDKT yo, 18.02.1949 de Çewlîg de ameyo dinya. Badê kemektebê
tapu û kadastro ramezun bi, Çewlîg de dayreyê Bayindirlikî de dest bi kar kerd. Ronayoxê komela
BİN-GENÇî yo. Çewlîg de 1980 de bi guleyê faşîstan şehîd bi.
(45)
Cîhat: Cîhat Elçi 1954 de Çewlîg de ame dinya. 1973 de Mektebê Malimîye yê Çewlîgî ra
Cîhat: Cîhat Elçi 1954 de Çewlîg de ame dinya. 1973 de Mektebê Malimîye yê Çewlîgî ra
mezun bi, Enstîtuya Perwerdeyî yaDîyarbekirî de qismêmatematîkî ramezun bi.Gama ke şehîd bi,
dewa Çewlîgî Qadî Madrag de malimîye kerdêne. Cîhat Elçî ronayox û îdarekaranê komela Bin-
Genç ra yew bi. Ancî ronayoxanê şûbeyê Çewlîgî yê TÖB-DERî bi.
Cîhat Elçi, lajê Emîn Elçi, dezayê avûkat Şakir Elçi yo. (Avûkat Şakir Elçî şorişgêranê namdaran
yê Çewlîgî ra yew o, 1971 de dewaya DDKO ra tepişîya, 1980 de kişîya.) Demeyê rejîmê cûntaya
12 adare de, seba ke çimê çewlîgijan bitersnê, heto bîn ra seba ke faşîst û nîjadperestê tirkan
bieşkê Çewlîg de bingeyê xo ronê, hêzê kontrayî roja 19 êlule 1977 de Parqê Çewlîgî de fek erzenê
hîrê şorişgêranê kurdan; Cîhat Elçi, Ahmed Aytimur û Hîlmî Aydoğduyî. Nê xortê kirdan zî vera
înan demucadele kenê.Naye ser o, çend rojî badê, grûbêka qelebalixe ya faşîtan Çarrayê Cêrî de bi
zincîran û çuwayanê asinênan êrîşê hîrê xortanê kurdan kenê. Cîhat Elçi û Hîlmî Aydogdu bi giranîye
birîndar benê.Gama keCîhatî kenê ra ke biberê Xarpêt nêweşxane, rayîr ra ruhê xo teslîmkeno.
Nînan ra Ahmed dima beşdarê şerê gerîlatîye bi, 1992 de ko ra şehîd bi.
(46)
Cebaxçûr: Çewlîg (Bingöl)
Cebaxçûr: Çewlîg (Bingöl)
Wa xortû w pîr bacar Yadî (47)
Vac ma z’ cûmyêrd, zimbêl tadî
Xort Cêbaxçûr çira merdî
Ey şêx, axa w bêg pêy pêrdî
Nyê namus nyê z’ qay arazî
Şêxûn, axûn d’ bî ûmbazî
Kerd ig barê kîrd biwazî
Bî balatê gund barazî
Hela g’ bên har kutîk, vergî
Devê w hêr bên emirdergî
Yîn îr bimûn kîngêr mergî
Ha xort kîrd merd ha lîr kergi
Feqîr wahar dêc darbûn o
Wilat xwu d’ sê xerîbûn o
Çi xêm devûn erebûn o
Cehşûn, kutkûn, xirabûn
(47)
Yad: Yadîn Paşa, qumandaranê herbê kurdan û dewleta tirkan yê serra 1925î ra yewo.Mîyanê
temamê kurdan de bi qehremanî û şervanîya xo namdar o. Roja 01.07.1889 de DaraHênî Xançuge
de ameyo dinya.Hetanî serra 1922 tehsîldarîye kerda. Badê ronayîşê Komara Tirkîya beno endamê
rêxistina Azadî ke hetêmîralay Xalit Begê Cibrî û tayê kurdanê bînan ra ronîyaya. Badê ke kurdî pêşengîya
Şêx Seîdî de dest bi herb kenê, roja 16 sibate 1925 de pêşengîya Yadoyî de şarêÇewlîgî zî dayreyê
hukmatî gênê xo dest. Dima binê fermandarîya Şêx Şerîfî de Yadîn Paşa qumandarîya cebheyê
Xarpêtî yê hêzê kurdan keno. Badê şikîyayîşê herbî, Yado û tayê embazê xo şinê Koyê Hesarî. Hetanî
1927 koyan ra şerê gerîlatîye kenê. Badê ke zulmê dewleta tirkan zaf zêde beno û êdî cinî û tutan
esîr gênê benê, Yado û çekdarê kurdan xebera xo kenê yew ke bi komelî şirê Binê Xete.
Badê ke şino Binê Xete, mucadeleyê sîyasî uca dewam keno, beşdarê rêxistina Xoybûnî beno.
Rêxistina Xoybûnî rutbeya paşatî dana Yadînî û êdî bi nameyê “Yadîn Paşa” namdar beno. Êlula
1929î de Binê Xete ra agêreno Kirdane. Cinîya xo Têlî xanime gêno ke bibero Binê Xete. Gama ke
o û grûbêk embazê xo agêrenê,mîyanê DaraHênî û Licê de eskerê dewleta tirkan û tayê çeteyî vernîya
înan de dame ronanê. Badê ke çend rojî şer kenê, mintiqaya Dereyê Reşî de şehîd keweno.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder