Lice' li Fehmi Bila'in Şiiri

 Bu çalışmam 2010 yılında Kurdistan Aktüel sitesinde 

yayınlanmıştır.

 

 

                              FÖTR ŞAPKALI LÎCELÎ FEHMÎ BÎLALDIR

 

 

 

 -Fehmi Bilal (Firat) Şeyh Said Efendinin katibidir. Ve aynı zamanda Ateistir.

- Şair ve edebi yönü yanında aynı zamanda bir Kürd filozofu tanımlaması

  yapsak yerindedir.

- Fehmi Bilal'in yaşam hikayesinide bundan 5,6 yıl evvel kaleme almıştım. Bu  çalışmam blog sayfamda

   asılıdır. 

 

 

*****************************

 

 "Eğer zenginler zekatlarının zekatını, bu milletin zeki insanları da zehametinin

  (bilgisinin) zekatını bu milletin yükselme yoluna verilseydi bu millet 

  kurtulurdu.” 

                                                                        "Liceli Fehmi Bilal" 

 

 

- Kürd aydın,siyasetçi ve filozof kimlikli Liceli Fehmi Bilal'ın orjinalı Kürdçe'nin kurmanci diyalektiğiyle

  yazılı  "Gilîya Daran"şiiri'ni TKP'nin sesi Kürdçe Yayın Editörü Naci Sümeli Türkçe'ye "Ağaçların

  söyleşmesi "adıyla  çevirmiştir. 

- Bende, Liceli Fehmi Bilal'ın bu şiirini Zazaca'ya "Müşere Dar'un" ismiyle tercüme "tadayox,çarnayox"ederek

  okuyucularının bilgisine sunuyorum.

Gilîya Daran

 

 "Kurmanci"

 

Şevek ji şevan rojek ji rojan
Roj li ser çiyayê Cebexçû re çû ava
Karwanên êzingvanan hatin
Di bin darekî mazî ya kevnar
Werîsê xwe danî erdê
Û bivir danî ser kevirekî
Li benda ronahiya sibê sekinîn
Ew dara mazî gazî dor î berê xwe kir
Gote wan “Ev weha nabe
Bivir dîsa waye hatiye
Wê pistî qasekî wek hergavî
Dê serê me bibre
Divê em ji xwe re serokek bibjêrin
Da ku bi bivir re bijûl bibe
Jê hêvî û rica bike, belkî li me rehmê bike
Wan wê dara mezin a kevnar
ji bo xwe kirin wekîl
Wê darê gazî kir û got:
Begê min ma qey ne bes e?
Eva bi salan e, hûn serê me dibrin
Kokên me ji erdê radikin
Bi tevlî ku em bi darên mazî
Ji darê din gelekî feydetir in
Her çi darên din salê berekî wan hene
Lêbelê yê me salê sê-çar berên me hene
Mazî, gangol, gijik, sepik, antûve, berzî
Pelên me dibin alifê pez
fiaxên me dibin sewata tenûran
Êzingên me dibin sewata zivistan,
Darên me dibin mirdiyaqên xaniyan
Rayên me avê ji bin erdê diksînin
Dibe jiyan ji bo zeviyan
Bivir got: Heso tu bi du aliyan ve sas î
Carekê tu hêviya însaf û merhemetê ji min dikî
Mixabin ew di cewherên min de tunin
Ya diduyan ez hêza xe ji te digrim
Serê te bi destê te dibrim
Ger nedî min destîbivir ha ez û ha kevir

Ev mesela kurdan e
Derdê serê derdan e
Hinek heramzade ne
Hinek nankor ewlad hene
Heta kurd destgir û pistgirên neyar bin
Hetim dê di bin îr de bêçare û belengaz bin.

                Fehmi Fırat "Liceli"

Ağaçların Söyleşmesi   

         "Türkçe"

 

Gecelerden bir gece, günlerden bir gün
Güneş Çapakçur dağını aşıp gitti
Oduncular gelip
Yaşlı bir meşe ağacının altına oturdular
Kıldan yapılmış urganını yere,
Ve baltayı da bir taşın üzerine bıraktılar.
Umutla yeniden yeniden gün ışığının yükselmesini beklediler.
Yaşlı meşe ağacı çevredeki ağaçlara seslendi
Onlar dedi ki,

“Bu böyle olmaz
İşte gene balta geldi
Birazdan, her zaman olduğu gibi
Her birimizin başlarından kesmeye başlayacak
Bizler aramızdan bir yönetici seçmeliyiz
Ki gidip balta ile
Konuşsun
Kendisinden ricada bulunup, beklentilerimizi dillendirsin
Belki bize acır”

Çevredekiler bu büyük ve yaşlı ağacı kendilerine vekil seçtiler
O meşe ağacı yüksek sesle dedi ki;

“Beyim artık yetmez mi?
Yıllar yıldır başlarımızı
Kesiyorsunuz
Köklerimizi yerlerinden söküyorsunuz
Meşe ağaçları olarak bizler,
Tüm diğer ağaçlardan daha yararlıyız!
Ötekilerin yılda tek ürünleri varken
Bizlerin yılda üç dört ürün verdiği oluyor
Mazi,gangol, giji şepik, berzi
Yapraklarımız keçilere yem olur,
Dallarımız tandırların yakacağı olarak kullanılır
Odunlarımız kış ocaklarının yakacağıdır
Düzgün dallarımız damların örtülmesinde kullanılır
Köklerimiz suyu toprağın derinliklerinden alır
Bu ekinlerimize, tarlalarımıza hayat verir.”

Balta yanıtlamakta gecikmez

“Sen iki yönden de yanılıyorsun
Bir kere benim insafa gelmemi bekliyorsun
Ne yazık ki bu benim özümde yoktur.
İkincisi ben gücümü senden alırım
Başını senin ellerinle keserim her zaman
Sen bana sap vermezsen eğer,
Benim taştan bir farkım kalmaz!”

Bu Kürtlerin de sorunudur.
Tüm dertlerimizin kaynağıdır, ilkidir.
Kimilerimiz haramzadedir
Kimilerinin nankör evlatları var
Kürtler düşmanlarıyla el ele tutuşup onlara destek oldukça
Boyunduruk altında, çaresiz ve zavallı kalacaklardır.

Fehmi Fırat (Liceli)

MÛŞERE DAR'UN

 "Kırdki,Zazaki"

 

 

Şewûn ra yo şew, ruec'un ra yo ruec

Tij ser kuê Çebaxcur'ra viyert şi

Kuelvun-ci omey

Bin yo dar'a verin'id runışt.

Rasne xu eşt ard û runışt.

Tuerzin xu zi seri kerrund na rue.

pe yo umıda,pawıt ruec newe vic.

Dar'a pir, venda dormale xued dar'un binanıd.

Yin'ra vat?

In qeyde niben,

Wextag şıma di tuerzin ome,

Honc zêy veri

Sarey-ma yo,yo ser'ra birneni,

Ma xo miyan ra yo belûkerde veci,

Wa şiyer-i tuerzin-di qal biker.

Yın lakiug "rica",wa umude ma biyar zun ser.

Belya "belka" pize-yi mari biveş-u "dec,dej"

Mûşere-ra pey xue miyund wekil vet.

Dar'a pir veng xo kerd berz,

Yin'ra va?

Bey-mi hin bes niyu.

Rewyna şıma he ma sare'ra birneni.

Quek-ma şıma bin'ra unceni.

Ma dari maziyer

Fayde ma, dar'un binun'ra hina ziyedu.

Darun binan'ra insun ser'ıd yo ray leyzet vineno.

Şıma mar'a ser'ıd hiri û çahar waxt "gerım" leyzet vineni.

Bali,mazi û gezmin.

Pel ma benu wuer-i bızun.

Bır ma tendur'un şımari benu adır.

Kueli ma zımıstun, şımar benu adır.

Gil may-i derg û raşt xışn "kalın" ben-i mırdek bunun şıma,

Quek-ma co xuere'ra awe xo geni,

Guin duni yegun û yenun,

Tuerzin vate xud-i erey ni muneni,

Şıma dı heta xapiyen,

Şıma qayil rehm ma zerrok û

Şıma zunig ına rehm ma zerred çina,

Ya binzi ma quwet xue şima ra geni,

Sare şıma tım pe dest'un şıma'ra tıra benu,

Şıma dım ma nied-se

Ferq ma û kerra ni muneno,

Ina mesele millete Kırd'a ,

Verniye piyore derd'un mawo,verin.

Ma miyanıd şıt heremnaye esti.

Ma miyanid olad-i nunkar ziyed ray .

Kam dest dışmen tepış,yın ra paşt bigeruse ,

Tim bindest û neçar û belengaz munenu.

Fehmi Bilal û Lıceyıc

( Tırki'ra, tadayox,çarnayox )

 

                                Orhan Zuexpayıj