KÜRD ULUSAL MÜCADELESÎNDE PROTOTÎP
(ÖRNEK) BÎR KADIN
(XOYTÎLÎ GÜLNAZ HANIM)
"Şer şere Çı jine,çı mere- "
(Aslan aslandır Ha Erkek Ha Dişi)
Seyda Cigerxun
1900'lu yıllarda Bitlisli bir Kürd kadın tipi,giyim kuşamı
GÜLNAZ HANIM VE AÎLESÎ HAKKINDA DERLEDÎGÎM BÎLGÎLER ?
Xoytili Gülnaz hanım Mutkili Hacı Musa Bey'in kız kardeşidir. Kürd tarihinde isminden sık sık bahs edilen bir kadın prototipi olduğunu belirtmek isterim.
Gülnaz hanım hakkında "Kurdistan Tarihinde Dersim" adlı kitabında Baytar Nuri 282,283 sayfasında övgüyle bahs eder.
Yine, Gülnaz hanımın ailesinden ağabeyi Xoytili veya Mutkili Hacı Musa Bey'in torunu Salih Mirzabeyoğlu ben kimim yazılı eserinde Gülnaz hanım hakkında önemli bilgiler aktarmaktadır.
Salih Mirzabeyoğlu'yu kısaca kim olduğunu size aktarmak istiyorum. Mutkili Hacı Musa Bey ve kardeşi Nuh bey ve dedesi Izzet Bey (Musa Beyin oğludur) Kürd ulusal mücadelesinde yer almışlardır.
Salih Mirzabeyoğlu dedelerinin aksine IBDA-C , kısaltılmış adıyla ( Islami Büyük Doğu Akıncılar) radikal islami örgütün kurucusu ve ideologudur. Bu islami çizginin fikir babası Necip Fazıl Kisakürektir.
Bu çizgi Kürd ulusal damarına karşı olduğu gibi , günümüzde bu fikirlerin temsilcilerinden Salih Mirzabeyoğlu dışında Recep Tayyip Erdoğanda bu ekolün önemli isimlerinden biridir. Ve sık sık Necip Fazılın şiirlerinden alıntıda yapmaktadır.
Necip Fazıl Kisakürekte Akıncılar veya Büyük Doğu hareketinin fikir babası olarakta tasavvufi olarak etkilendiği kişide Van'lı Kürd alimi Abdulhakim Arvasi'dir.
Abdulhakim Arvasinin bır kız kardeşide Salih Mirzabeyoğlu'nun nenesi (Izzet Bey'in eşi) Hanife hanımın'da analığı/süt annesidir. Kısaca Necip Fazıl'ın üstadi Abdulhakim Arvasi'nin Salih Mirzabeyoğlu ile böyle yakın bir akraba ilişkisi olduğunu görebiliyoruz. Hanife Hanım Haydaran aşiret reisi Kör Hüseyin Paşa'nın kızı , Mutkili Hacı Musa Bey'in oğlu ,Izzet beyin eşı ,Salih Mirzabeyoglunun da nenesidir.
********************
BAYTAR NURÎ DERSÎMÎ'NÎN KÎTABINDAN GÜLNAZ HANIMI ŞÖYLE TASVÎR EDÎYOR ?
Baytar Nuri kitabının 282,83 sayfasında şunu aktarıyor.
1927 senesinde Huveytli (Xoyti) Nuh,Izzet beğ ve akrabalarından bir kısımı ,Türk kuvvetleriyle çarpışıyorlardı. Bu sebeble Nuh Beyin hemşiresi (kız kardeşi) Gülnaz hanım tutularak Muş'a getirilmişti. Çok kanlı bir müsademe neticesinde, Izzet bey hemşiresi oğlu Sıddık Beğler şehid edilmişlerdi. Alelusul (!) başları kesilerek Muş'a gönderilmişti. Fakat bunlardan hangi baş'ın Izzet Bege ve hangisinin Sıddık Bege ait olduğunu anlayamamışlardı. Bu sebebple ,Gülnaz hatun hapishaneden çıkarılarak bu kesik başların kimlere ait olduklarını anlamak istediler.
Gülnaz Hatun, evel emirde kardeşi Izzet begin kesik başı önünde eğildi ve kardeşinin Kurdistan diyarında yapmış olduğu kahramanlıkları yüksek bir sesle tavsif etti. Bundan sonra oğlu Sıddık beğin kesik başına elini uzattı,gözlerini okşadi ve yüksek bir seda ile
" Bu benim tosunumdur, buna ben bugün için süt verdim,eğer Kurdistan davası uğrunda bu suretle ölümünü görmeseydim ,kendisine sütümü haram ederdim"
diyerek Kürd kadınlığının yüksek seciyesini göstermişti.
***************
SALÎH MÎRZABEYOĞLUNUN KALEMÎNDEN GÜLNAZ HANIMIN DÎK DURUŞUNU ŞÖYLE TASVÎR EDÎYOR ?
1925 hareketi bastırıldıktan sonra, Hacı Musa Bey,kardeşi Nuh ve oğlu harekete destek vermediler. Ama devletin sürgün baskı ve zulümünden de kurtulmadılar. 1926 lı yıllarda
Nuh Bey Irak’a geçiyor… İzzet Bey, Sıddık, Süleyman, Derviş Bey, Ali Bey, Ali Bey’in oğlu Ahmet ve Devaz isimli bir adamıyla beraber… İran’a geçme niyetindeler… Nuh Bey’in ayrılmasından sonra,
Kösor dağlarındaki Türk askerleriyle çıkan çatışmada İzzet Bey, Sıddık, Süleyman ve Devaz öldürülür ve başları kesilerek Muş’a getirilir.
Mağara, dar yollar diye tasvir edilen bir mekân… Süleyman, daha önce bir meseleden dolayı silâhı İzzet Bey tarafından alınmış, fakat “dar zamanında Beyini terketti!” demesinler gururuyla onun yanından ayrılmayı bu badireden çıkma vâdesine ertelemiş ve peşine düşmüş bir adam…
Ve çatışma boyunca silâhı kendisine verilmemiş… İzzet Bey’in vurulmasından sonra silâhını alıyor ve onun başucunda çatışmayı sürdürerek vuruluyor… Derviş Bey, nişancılıkta nam salmış biri… Kurşunu bitince yakalanıyor…
Kendisine bir kıvırma payı gibi,
“sen hiç nefer öldürdün mü?” diye sorulunca, “çok!” diyor; “gidin bakın, alnından kim vurulduysa benimdir!”…
Ali Bey ve Ali Bey’in oğlu Ahmet, bir köşeye sinmiş,
“biz onlarla beraber değildik, rızamız dışı getirildik!” hilesiyle, hiç kurşun atmıyorlar ve Derviş Bey’de,
“benim en önce sizleri vurmam gerekirdi!”
pişmanlığı… Neticede onlar da kelleyi kurtarmıyor ve kurşunlanıyorlar.
Muş’a getirilen kesik başlar…
Kürt şövenistlerinin başucu eserlerinden, Kürt şairi Ciğerhun’un yazdığı
“Şer Şere Cı Nere- Aslan Aslandır Ha Erkek Ha Dişi” isimli destana mevzu sahne:
Musa Bey’in kızkardeşi Gülnaz Hanım’a psikolojik zulüm yapmak maksadıyla,kesik başlar jandarma karakolunda yere dizilir ve tanıyor musun hikâyesiyle davet edilir… Gülnaz Hanım vakur bir edada içeri girer, ellerinin tersi belinde, kesik başlara yaklaşır… Ayağıyla İzzet Bey’in kafasını iter: “Bu benim kardeşimin oğludur!”… Sonra ikinci kesik kafayı ayağıyla iter: “Bu da benim oğlumdur!”… Üçüncü kesik kafaya gelince, mahzun bir şekilde mırıldanır: “Buna yazık olmuş, hizmetkâr-askerdi!” Ve başta kumandanları olmak üzere orada bulunanlara çalımla döner: “Erkek, koç gibi bıçağa gelmek içindir!” der… Ve oradakilerin buz tutmuş sükûtu içinde, aynı vakur ve çalımlı eda ile çıkar gider!..
Son söz olarak,
Baytar Nuri olaya Kürd ulusal bilinciyle değerlendiriken, Salih Mirzabeyoülu olayın kahrmanı nenesi sayılan Gülnaz hanımın vakur duruşundan övgüyle bahseder.
Ama düşünsel olarak Türk islamcısı ve Doğu-Akıncılar hareketinin fikir babası Necip Fazil'ın talebesi ve etkisinde olduğunu görüyoruz. Değerlendirmesinde Seyda Cigerxunu yazdıkları ve eserleriyle bir Kürd şövenisti (ırkçı ,kışkırtıcı) nitelemesi onun Kürd ulusal damarına karşı-duruş içinde olduğunu görüyoruz.
Selam ve saygılarımla
Orhan (Kaya) Zuexpayıc
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder