MEHDÎ ÖZSOY
Mehmed Mehdi Özsoy kimdir? Şiirini (Helbest) yayınlamadan önce kısaca yaşam hikayesini sizinle paylaşayım.
1944 yılında Palu'da dünya'ya gelir.
Babası M.Zeki Efendi,Annesi Fatma hanımdır.
Mehmet Zeki Efendi (1910-1978), Şeyh Hasan Naqi Septi'nin 3.oğlu Feyzullah Efendi'nin (1890-1915) tek çocuğudur.
Feyzullah Efendi'nin eşi 1925'te idam edilen Şeyh Said Efendi'nin kızı Faqide hanımdır.
Feyzullah Efendi erken vefat edince eşi Çan Şeyhlerinden Şeyh Celaleddin Efendi'le evlenir.
Şeyh Celaleddin 1925'te istiklal mahkemesinde idam edilen 47 kişilik listenin içindedir.
Mehdi Özsoy'un annesi Fatma hanımda aslen Kealxsi'li olup,
Fatma hanımın annesi ve nenesi Emina- Asiya hanım Şeyh Şerif Kelaxsinin kız kardeşidir.
Mehdi Özsoy, ismini etkisinde kaldığı Şeyh Said'in küçük kardeşi Şeyh Mehdi efendiye atfen verilmiştir.
Şeyh Mehdi Efendi filozofi,siyasi ve aydın kişiliğiyle tanınan bir Kürd şahsiyetidir.
Liceli Fehmi Bilal onun için "Zeka şaşkını" tanımını yapmaktadır.
Mehdi Özsoy, daha çocukluğundan beri şiir,edebiyat ve sanata ilgisinin olduğunu bölgede herkes bilirdi.
Bu çalışmalarını hepsini kaleme alarak, tüm notları eşine bırakmıştır.
Eşi Sevda hanım ise , aslen Bingöl Qadımadrak'lı Selim Beyin torunudur.
Selim Beyde 1926 yılında Elazığ Istiklal mahkemesinde idam edilerek şehadete ulaşır.
Selim Beyle beraber amcası Hurşit Beyin oğlu Şükrü Bey (Faik Ertuğrul'un babası) ,yine amcası Şeyhli Bey'in (Derde Mirunun eşi) üç oğlu (Said,Fayik,Ibrahim) ile amca çocuklarıdır. Selim Bey aynı zamanda Derde Mirunun damadıdır.
Mehdi Özsoy vefatından sonrada , çocukları tüm bu bilgi ve belgeleri toparlayarak dil bilimci Roşan Lezgin'e teslim etmiştir.
Sağ olsun Roşan Lezgin bu kıymetli çalışmaları DÎWAN şeklinde gerekli düzenlemeleri yaparak kitaplaştırmıştır.
Mehdi Özsoy, edebi ve şiirleri yanında çok iyi bir ressam olduğunuda hatırlatmak istiyorum. Çünkü ressam yönünü kimse fazla bilmez. Çok iyi hatırlıyorum ?
1969,70'li yıllarda ben daha ilkokula giderken merhum babasıyla bize misafirdi.Okulda bize resim ödevi verilmişti.
Mehdi Özsoy o gün bana bir resim çizmişti hala o çizim gözlerimin önünde bir film şeridi gibi duruyor.
Mehdi Özsoy'un kitabındaki şiirleri okuduğunuzda ağırlıklı olarak ulusal bilinci ,yurtseverligi, direnişi,işlemektedir.
Bunun yanında bölgede halkı sömüren Ağa,Bey,Şeyh kısaca zulüm ve baskı yapan sınıflara karşı bir isyanı vardır.
Eserlerindeki ana tema'da Ehmed-Xane'den tutun,Cigerxun,Liceli Fehmi Bilal'in ruh ve felsefesini sentezini görürsünüz.
Mehdi Özsoy'la ailece bir hukukumuz vardı.
Babası M.Zeki efendi merhum babamın kirvesiydi.
Çolige geldiğinde babamın vazğeçilmez misafiriydi.
Mehmet Zeki Efendi çok kültürlü ve yurtsever bir insandı.
Vefatından 1 veya 2 yıl evveldi hastaydı ve evimizde kalıyordu.
Bana dediki ! beraber yavaş yavaş yürüyerek Beritanlı Abdullah Kantoz'un oğlu Dr.Rodi (Hacı) Demirkapı'nın muayenehanesine gidelim,dedi.
Çok iyi hatırlıyorum muayenehanesi şuandaki genç caddesi üzerinde bulunan belediye işhanının karşısındaydı.
Muayenehane'ye girdiğimizde Dr.Rodi Kürdçe Mehmet Zeki Efendiyi görünce elini
öperek, O davudi sesiyle sevinci ve ilgisi hala kulaklarımda çınlıyor.
Vay Mame..mee,
Ape mee... dostu bawe me
Mehdi Özsoy, ulusal meseleden uzak, sırf kişisel yaşamı peşinde koşan Şeyh Bey,Aga ve mellaların da korkulu rüyasıydı.
Onun şiirdeki sözleri toplum içindekı yaşamlarını teşir ediyordu.
Şeyh Mehdi'nin şiirinden ve sözlerinden yakın akraba çevresi ve ailesinden rahatsız olanlarda vardı.
Ama o doğrularından taviz vermeyen bir yürekti.
Ruhu şad olsun onurlu bir o kadarda gururlu güzel insan.
ZAREC adlı Kırdki/zazaki bu
Helbesti (Şiir) diwanından alıntı yaparak paylaşıyorum.
selamlar
Bu Helbestin (Şiir) dolaylı kısaca bir hikayesini hatırlatayım,
Bu hikayeyi merhum annem vefat etmeden ,bundan 7 ay evvel bana anlatmıştı.
Mehdi Özsoy'un babası 1960'li yıllardan itibaren evini Elazığa taşımışlardı.
Aşık olduğu kız'ın aileside ,
çocuklarının eğtimi için her Kış Elazığ'da ikamet ediyorlar.
Bu iki ailede aynı zamanda yakın akrabadırlar.
Mehdi Özsoy akrabasının kızına aşık oluyor.
Analtımlara göre aile fertleri bu ilişkiyi biliyorlar.
Kızın ailesi (anne ve ablası) Mehdi Özsoyun ailesine ziyarete giderler.
Ev dönüşünde kız aniden rahatsızlanarak vefat eder.
Filozofik özelliklere sahip olan, duygu ve düşünce insanı Mehdi Özsoy,
yaşamında bu olay onu çok etkilemiştir.
Zaten bunu şiirini okuduğunuzda çok iyi görebililirsiniz.
Her iki aile ile kirvelik ,dostluk ve yakın ilişkilerimizden dolayı ,
Kız'ın bir fotoğrafının da aradan yarım asır (50) yıl geçsede,
Annem aile albümüzde olduğunuda bana aktardı.
________________________________
ZAREC ( Keklik)
Mehdi ÖZSOY'un DÎWAN'ından
(Kırdki Şiiri) alıntı olarak aktarıyorum.
ZAREC
Zarec firra, cyor de yena
Adîr derdûn d’ mi vêşnena
Sabir zerrê mixwu d’ bena
Mi powcena hem helnena
Bêmradê mi,zarecê mi
Byê tu dinya d’ çin û cê mi
Ti zarecê Koy Şarikî (22)
Nat wet tu kêf, kaş û wekî
Vore w laser, mij û pukî
Vernîyê to d’ dûm û dekî
Bêmradê mi,zarecê mi
Byê tu dinya d’ çin û cê mi
Ti zarecê Koy Sipî (23) ya
Zûnaye ya, nixapîya
Bigêyr warê Kelaxsî (24) ya
Bêmradê mi, ti bextsyêya
Sebebê mi,zarecê mi
Byê tu dinya d’ çin û cê mi
_________________
(22) Koy Şarikî:
Gilîçikê Koyê Sipî yo. Bi nameyê “Şarik û Şiwan” yew efsaneya nê koyî zî esta.
Dewê ke dormeyêKoyê Şarikî de estê ra çend hebî nê yê: Şêxpîrûn, Xasbeg, Ekrag (nê dewî nika Palî
ra beste yê), Kelxasî, Hacîyûn, Xeylûnê Sîwûnî (nê dewî nika Dara Hênî ra beste yê).
(23)Koy Sipî:
Koyê Sipî (dewleta tirkan nameyê nê koyî kerdo “Akdağ”), beynateyê Dara Hênî,
Pîran, Mîyaran û Palî de silsileyê koyan o.
(24)Kelaxsî:
Yew dewa Dara Hênî ya, nehîyeya Serbê ser o ya (dewleta tirkan nameyê aye kerdo
“Suveren”). Şêx Şerîfo ke herbê 1925 de qumandanê cebheya Xarpêtî bi, şêxanê Kelaxsî ra yo. Şêxê
Kelaxsî eslê xo dewa Tilelo ya Dîyarbekirî ra yê. Tilelo, serê rayîrê Dîyarbekir-Silîvan de hetê Dî
______________________
Ti zarec a, delalî ya
Se bên ti bêr hêt Pali ya
Vîn çi ax û çi nalî ya
Şîrinê yiz’ m’ îr telê ya
Byê tu dinya d’ cehnum cê mi
Tim ax û qehr, tim derd û dec
Nyê şew m’ îr şew, nyê z’ rwec m’ îr rwec
Vêşan nalen, gêren zarec
Hesretê tu ez kerda gyec
Sînayê mi,zarecê mi
Byê tu dinya d’ cehnûm cê mi
Ey zarecê koyûn berzû
Ey kênekê kirdûn zazû
Byê ma şi mîn baxçûn, rezû
En decaye w derdin ez û
Tu ez kerdo xax û nezû
Ey zarecê koyûn girdû
Zerrê mi bî halîn derdû
Weşîyê xwu d’ roc hêf merdû
Birîndarê mi,zarecê mi
Byê tu dinya d’ çin yû cê mi
________________________
arbekirî ra dewa verên a (dewlete nameyê aye kerdo “Karaçalı”). Derheqê Eloyê Şiwanî ke nameyê
xo dayo na dewe û tirba ey nika serê girê dewa Tileloyî de ya, yew efsane zî esta. Ancî efsaneya “Şarik
Şiwanî” de zî behsê têkilîya dewa Tileloyî û mintiqaya Koyê Sipî beno. Şêxê Kelaxsî tîya ra teqrîben
400-500 serrî verê cû ameyê Kelaxsî. Hetanî ewro dewleta tirkan hîrê rey Kelaxs veşnayo. Reyke
wextê Yawuz Selîmî de,reyke herbê 1925î de,reyke zî 1993 de. Malim Sidiq Bîlgîn ke 30-31.07.1985
de bi îşkence qetl bi, Kelaxs ra yo
___________________________
Kerem, Ferhat, Mecnûn û Mêm
Sê mi nîûntî dêc, dêrd,xêm
Dêrd pocên wên dirhêm, dirhêm
Bêmradê mi,zarecê mi
Byê tu dinya d’ çin û cê mi
Zêrr niweş a, ti Loqmûn (25) a
Darbicê ya, ti dermûn a
Ti roşnîyê wîr d’ çimûn a
Vînayê mi,zarecê mi
Byê tu dinya d’ çin û cê mi
Ti ezeb a, rind a, cûn a
En delalîyê zarecûn a
Ti bedên mi d’ ruh û cûn a
Bêmradê mi,zarecê mi
Byê tu dinya d’ çin û cê mi
Hesrêt zarec ez kerda pîr
Çîmzarecin, rim û xincîr
Burî kalm ê, mijagîz’ tîr
Birîndar o,zarecê mi
Byê tu dinya d’ çin yû cê mi
Eşq ez bestû pê zîncîrû
Zerryê mi berz vêrxincîrû
Bikiş pê kalmûn û tîrû
Celadê mi,zarecay mi
Byê tu dinya d’ çin yû cay mi
____________________________
(25)Loqmûn:
Hekîmê Loqman. Quran de sûreya Loqmanî de behsê ey beno la hîna zaf efsaneyan
de nameyê ey vîyareno ke wayîrê hîkmetî yo, nêweşîyan rê daru û dermanan virazeno,şîfa dano
nêweşan.
____________________________
Ey zarecê min a byêbext
Zerrê mi tu r’ saray û text
Sarê xwu bwur mêrg zaf byêwext
Bêmradê mi,zarecê mi
Byê tu dinya d’ çin û cê mi
Tizarecê qefês nîya
Cayî nîya, yow koyî ya
Tizerryê mi d’ tim gûnî ya
Bêmradê mi, ti bextsîya ya
Vîst-pûnc serr yo g’ mi nidîya
Zarecê mi cê xwu d’ nîya
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder