HESÊNÎ BES

HESÊNÎ BES


Badê serewedartîşê Kurdan ê 1925 o. Rojek di cinî ma, şînî verê Yenî Sayerûn ê dewê mi Pul. Hende vînenî ke di çekdarê esparî pê kincûn mehkumûn a yin ra vejîyayê, ûmê serî yenî. Cinîyan ra persenî, “Wayê mi ma ûmbazûn ser kowtî, ûmbazî ma gûn bûmên tiya, hayê şima pê esta yan nî ?” Xala Xemş vûna, “Ê birê mi imşow tiya bî, la şefeq ra pîyorê yin da ra şî.” Ema Xûn yersbena vûna, “Xemşê qey tu va?” Xemşê ma ageyrena vûna, “Xûnê qet mevac, mi dî desta rê mi fek ra vicîya û şi ! “ 

Ema Xûn uwnîyêna hetê lewê Say Pîl ra yow mifrezeyê eskerûn ho yeno. Lewê mezelûn ra xwi tada wo hetê Yenî Sayerûn a. Vûna, “Birêm, biremên bo esker ho yeno.” La yî qet xwi tîyonîdûn. Ema Xûn fehm kena û na rey berzîyena Xala Xemş ser o, vûna, “Tu dî, tu çi bela ard ma ser ?” Xemş zî vûna, “De hêf mi fek ra vicîya û şi, ez se kirî ?”

Di çekdarî hêna persenî vûnî: İmşow keyê kûmî de mendbî ? Xemş vûna, “key Amêr Qasimûn de bî.” Wîrd heme cinîyûn şûnên xwi ver û şînî vêr kêy bawkalî mi. Xeber lez bîya vila, hetan yi şî vêr bêr ma, dewicî ma her yew yew heta bîyî vila û remayî. Keyeyûn de kes nîmendo. Babî dadîyê mi Mehmud Amerûn ho nizdê yenî de, yegayê şiq awdûno. Çew nîşkawo xwi yi resno. Mîlîs şî mîyûn yegayî ra o zî şawo xwi ver û ardo. Cinîyê ap Kêk ma Sarê Hew zî hemil bîya, nîşka xwi binimno, ya zî keye ra şawa xwi ver arda, binê tuyerê vêr bûnî bawkalî mi.

Uca çar hemin zî gilê tuyera sarî ser kenî war û lingûn ra gilûn dara bestenî. Esker dûn bîn lingûn yin rê, hetûn ke bixereqîyî çûn ûncên pira. 

Mevacê, eya hel dostê bawkal mi Îb Mihûn zî, ho Lewê Kolûn ra pê durbîn a, temaşeyê yin kenû. Badê kuyayîş, qicî naca Sar yey verd şino. Hîn huney hemil nîmend a û ap Kêk ma ûcax kuwar mend şi. 
Îb Mihûn rîyeçê Hesenî Bes çarneno. Rocek xeber geno ke, Hesenî Bes şîyo şewê xwi, dewê yi Mîrî de ho vîyarneno. Vateyê verînana vûnî, “Ecêl morcela ûme, per nîyên pa!” Hesenî şefeq ra şino rojhelatê vakurî Mirî ser o, rayîrê Hesenî paweno. Şino yew wek de xwi nimneno, hetan Hesenî bîyor şîyor hetê dewê xwi Alzûn a. Senî Hesenî yeno ke vernîyê wek ra pê mayinê xwi Felek a bivîyor, veng keno ci û vûno, “Hesenî dest xwi ke, ez tu kişeno!” Hesenî wuyeno vûno, Îbo ti hê pê min a yarî kenî, la ti qey ûmbazî xwi kişenî ?” Heto bîn a, hêdî hêdî tedarîk xwi keno û dest erzeno tifîng xwi. Eya hel ap Îb tifing keno ra û giştê xwi ûnceno. Hesenî mayîna Felek ser o sarî ser yeno war û gineno erd ro.

Ap Îb na rey kuweno mayîn dima ke bitepişo, mayîn xwi nîdûna dest, çend rey gaz bena pure û cerebnena ke tirm berzo xwi ser, la nîşkena. O hîn deyax nîkeno, tifing reyna teqneno, mayîn zî ginena erd ro. Cûna heta hetê dayê xwi de gêrena û hîrrena. Ap Îb zî qêmîş nîbeno ke cûna bikişo, caverdeno û şino. Cuwa pey yeno bawkal mi vîneno û vûno, Amer bira çim şima roşn bî, mi qesasê şima giroto. Bawkal mi zî vûno, dêst tu tern bî, Homa çirey kemaney tu nêdo ma, bira ! 
Cûna xwi tadûna hetê Alzûn a, şina resena dewe. Vêr bûn Hesenî de hîrrena. Dewîc senî ke vînenî cûna tenya ûmeya, fehm kenî ke Hesenî kişîyawo. Qefleyek nîyeno pêra, kuwenî cûna dima û şînî hetan tirmê Hesenî ser o. Hîna wet zî tirmê mayîna Felek vînenî. Tirmê Hesenî uca ra gên bar kên astorek ser û agêyrên Alzûn de defin kên.

 
Eya roc ra pey, şarî ma nûmêy ucayî, “Quçê Hesenî Bes” nawo pa.


11 Nisan 2015 Ahmed Dirihinin facebook sayfasindan