DERDÊ MÎRÛN
Ehmedê DIRIHÎ
Serra ke (1972) babîy mi keyeyî xo hewelna Çêwlîg ez pê hesîyaya ke verê cû tîya de yew cinîya kurda namdare ciwîyaya. Derdê Mîrûn!
Şarî Çewlîgî mîyan de qalê qehremanîyê yan egîtîyê cinîyanî bibîn, sere de nameyî Derdê Mîrûn tede vîyartên. Gelo, Derdê Mîrûn kam a, çi kes a. Nata-weta hembajarîyanî mi aye ser o tayê çî nuştî û seke ez newe hûn ra bîya aya, mi persî xo zêdînê. Ez şinasîyanî xo ra persa û mi va: “Ezbetê na qehremanê ma ra çew esto û eceba aye dima kesêk mendo?”
Vateyê verênanî ma esto: “Pê pers, kî resên Qers!” Peynî de mi ca kerd ke keynayê tornî aye hema weş a, Ezîze Xanim (Azize Korkutata). Ez şîya keyeyî Ezîze Xanim. A zaf pê bî şa ke ez wazena dapîrê babîyî aye, Derdê Mîrûn, bişinasnî û bidî şarî ma şinasnayîş.
Çi heyfo ke vîrî şarî ma sey “vîrmase”yî yo. Heta çend serrî cuwa ver mi derheqî cuyê aye de çîyeko nuştekî nêdîbi. Nesilo (az) ke ma yo ver bi gelek çî zûnên, neslî ma mîyan de rey-rey qalê aye bena. La nesilo ke ma dima ho yeno çîkêk pê nîzûno.
Her di biraran ra Orhan Kayayî (Orhan Zoxpayij) bi tirkî û Îrfan Kayayî bi kirdkî înternet de, Felat Özsoy û Tahsîn Erîşî kitabî xo “1925 Kürt Direnişi” de, Mahmûd Arîf Ayçîçekî yew şîîrê xo de behsî Derdê Mîrûn kenî. Mahmûd Arîf Ayçîçekî galgala dadîyê xo Umna Xanim û Derdê Mîrûn mi rê şawit. A.S. Mîrzanî kovara Nûbihar de goreyî zûnayey xo Derdê Mîrûn û dadîyê xo dayî ma şinasnayîş.
Derdê Mîrûn, cinîyanê mileteka bêdewlet ra yew cinîya namdar a. A bi xo kurmanc a. Qicê û ezebê aye Wareyê Şerevdînî ser o dewê Oxnit de vîyertî. Keyeyî Şasiwarûn ra, kênayê Ozê (Seîdê) Mehemed Xelîlî ya. Dedkeynayanê Sedîyê Telho ra yew a. Mîreyanî Cebaxçûrî ra Şa (Şêx) Elî Begî de zewicîyena û kirdkî musena. Tira hîrê lajî û di kênêyî benî. Kênayê aye Yildiz ezebîyê xo de mirena. Xeyrîye zî Selîm Begî Qadîmadrag a zewciyena. Mêrdeyî aye Şêxlî Beg mireno û a heta merg hîn nîzewciyena.
Kurdan 13î sibate 1925 de Pîran de vera dewletê tirkan sere wedart. 14î sibate de Dara Hênî, 16î sibate de Çewlîg vist xo dest. Hîrê heme lajanî Derdê Mîrûn hereketî Şêx Seîdî mîyan de ca girewtibi. Qeflê Yadî ya hêvêrî şinî Pali. Uca ra pey fermandarîyê Şêx Şerîfî de 24 sibate 1925 de Xarpêt zî fînên xo dest.
Badî şikte kuweno mîyanî kurdan. Paliyij û Çewlîgijî tepîya yenî. Mendo de darbeko gird dûnî eskêr tirkan rê, la nieşkenî peynî bîyarî û şinî xo ancenî koyan ser. Faîq Beg û vistewreyî xo Şukrî Beg benî darbice. Şêx Seîd, dima ra Şêx Şerîf tepşîyenî, çekdarî kurdan benî qefle-qefle û her yew qefle yew heta beno vila.
DALEQNAYÎŞÎ LAJANÎ DERDÊ MÎRÛN
Hamnanî 1925î de esker Birrê Welûn de hetahetê mehkuman geno. Hîrê heme lajî Derdê Mîrûn zî pa çend embazanî xo ya tepşîyenî. Esker înan şaneno xo ver û beno zindanî Xarpêtî.
“Xeber ginena Derdê Mîrûn. A zî dewijî xo Ehmêd Elî Mistûn nûna xo het a û qey lajûnî xo ya hîrê rey şina Xarpêt. Çolîg ra ci rê berxul, toraq, rûno kele, hebîk, sûntalê, qaxî, eskicî, basmecî û sewbîna pawerde bena. Reya peyên serekî mehkema vendeno aye û tira vûno: “Ti kam lajî biwazî, ma ey tu rê bexş kenî, la ma her diyinê bînan daleqnenî.”
Ya şina lajan xo vînena, vateyî serekî mehkema înan ra vana û lajan xo de mişewere kena. Lajanî aye ra Seîd Beg vano: “Dayê, nêbo ke ti şaş bî û ti vajî Şêx Seîd çira bi sebêb qicûnî mi!” Faîq Beg vano: “Dayê, metîn bi, desta siba wa Xarpêtijî nîvajî ke na cinî ra kewtî senî vera Kemalî vicîyayî. Ma ra wa Îbrahîm bimano. O, hema zamayî şeş aşman o. Qenî wa o muradî xo bivîno!” Îbrahîm Beg zî vûno: “Dayê, ey kutîk fermûnî ma veto, ma ra çew sax nîverdeno, ma hîri hemin zî xeneqneno, dayê!”
Dapîrê mi bêqirar mûnena. La hîrê heme lajûn xo ra zî zaf hes kena. Lajî ay o qic Îbrahîm hema zûmay şeş aşmûn o. Babî mi hema pîştik o, vûna, “Şima kûm yew giştê mi tira kerî, pîyer sey pê decenî! Şima kûm wazên, ey mi rî verdên!”
“Hakîm yêy ra vûno: Hîrê lajûn xo ra yew tira bivîcin. Ma ey tu rê verdên, wird bînûn daleqnenî. Derdê ma şina zindûn, zîyaretê hîrê heme lajûn. Rîy her yewî de gonîya ê wirdî bînûn vînena. Bacê ageyrena şina hakîm het vûna: “Ez bi xo lajûn xo ra yewî nîvîcnena. Şima kûm wazenî ey lajî mi rê biverdên.”
Dayê Mahmud Arîf Farisî Umna Xanim zî wina vûna: Ez şîya mehkema. Hakîmûn qerarî xo da, agêray mi ra va ke: “Derdîye Xanim, goreyî qanûnî ma yew keye ra ma hemin nîdaleqnenî. Ma hîrê lajûnî tu ra yew tu rê verdenî. La gereka ti inîn ra yew bivîcnî.” Umna Xanim, de o hakim nêbi, yew zalim bi. Mi ra va: “Miyûn lajûn xo ra yew vîcîn, ez ê lajî dûnû tu, la ey bînûn ma daleqnenî. Ez ûwnîya çimûn hîrê heme lajûnî xo ra, ez kûm vîcîn, kûm nîvîcîn. Ez wirişta pay mi va: “Hero hakîm, nê tu di nê qanûnûn tu di edalet çinî yo! Ez lajûn nîvîcnena, yew dadî qet cîgêr xo kerdû di cêy? Tu çi wext dîyo û eşnawuto! Ez kezebûn xo zerrê pistûnî xo di pareznenû. Hakîmûn ez eywûnê mehkema ra da vetiş û hîrê heme lajî mi zî daleqnay. Ez pa wîjdûno sucdar a nîcuyenû! Ini wa bibo edaletê yin, wa ê mi nêbo.
Ez avûkatanî ma yê şinasîyan ra na mesele persa. Hayê çewî fermano winayin ra çin a. Beno ke dewlete mîyanî şarî ma de wina yew xeber çarnaya ke vera şarî ma, ke mehkemayanê xo heqdar û adil ramojno.
Hela ke ma ewnîyên raştîyê welatî xo ra, na dewlete welê egîtan û qehremananî ma zî pa vay daya. Ocaxê Derdê Mîrûn pa tornan a kerda kor. Pê nê ya zî qîm nîkerdo, berkole û herrê mezelcayê înan zî pa vay da ya. Dewlete, no qayde xeberan mîyanî şarî ma de çarnena ke pê xaskînê Mehkemayê Îstîqlalî bikero.
Şarî Çewlîgî mîyan de qalê qehremanîyê yan egîtîyê cinîyanî bibîn, sere de nameyî Derdê Mîrûn tede vîyartên. Gelo, Derdê Mîrûn kam a, çi kes a. Nata-weta hembajarîyanî mi aye ser o tayê çî nuştî û seke ez newe hûn ra bîya aya, mi persî xo zêdînê. Ez şinasîyanî xo ra persa û mi va: “Ezbetê na qehremanê ma ra çew esto û eceba aye dima kesêk mendo?”
Vateyê verênanî ma esto: “Pê pers, kî resên Qers!” Peynî de mi ca kerd ke keynayê tornî aye hema weş a, Ezîze Xanim (Azize Korkutata). Ez şîya keyeyî Ezîze Xanim. A zaf pê bî şa ke ez wazena dapîrê babîyî aye, Derdê Mîrûn, bişinasnî û bidî şarî ma şinasnayîş.
Çi heyfo ke vîrî şarî ma sey “vîrmase”yî yo. Heta çend serrî cuwa ver mi derheqî cuyê aye de çîyeko nuştekî nêdîbi. Nesilo (az) ke ma yo ver bi gelek çî zûnên, neslî ma mîyan de rey-rey qalê aye bena. La nesilo ke ma dima ho yeno çîkêk pê nîzûno.
Her di biraran ra Orhan Kayayî (Orhan Zoxpayij) bi tirkî û Îrfan Kayayî bi kirdkî înternet de, Felat Özsoy û Tahsîn Erîşî kitabî xo “1925 Kürt Direnişi” de, Mahmûd Arîf Ayçîçekî yew şîîrê xo de behsî Derdê Mîrûn kenî. Mahmûd Arîf Ayçîçekî galgala dadîyê xo Umna Xanim û Derdê Mîrûn mi rê şawit. A.S. Mîrzanî kovara Nûbihar de goreyî zûnayey xo Derdê Mîrûn û dadîyê xo dayî ma şinasnayîş.
Derdê Mîrûn, cinîyanê mileteka bêdewlet ra yew cinîya namdar a. A bi xo kurmanc a. Qicê û ezebê aye Wareyê Şerevdînî ser o dewê Oxnit de vîyertî. Keyeyî Şasiwarûn ra, kênayê Ozê (Seîdê) Mehemed Xelîlî ya. Dedkeynayanê Sedîyê Telho ra yew a. Mîreyanî Cebaxçûrî ra Şa (Şêx) Elî Begî de zewicîyena û kirdkî musena. Tira hîrê lajî û di kênêyî benî. Kênayê aye Yildiz ezebîyê xo de mirena. Xeyrîye zî Selîm Begî Qadîmadrag a zewciyena. Mêrdeyî aye Şêxlî Beg mireno û a heta merg hîn nîzewciyena.
Kurdan 13î sibate 1925 de Pîran de vera dewletê tirkan sere wedart. 14î sibate de Dara Hênî, 16î sibate de Çewlîg vist xo dest. Hîrê heme lajanî Derdê Mîrûn hereketî Şêx Seîdî mîyan de ca girewtibi. Qeflê Yadî ya hêvêrî şinî Pali. Uca ra pey fermandarîyê Şêx Şerîfî de 24 sibate 1925 de Xarpêt zî fînên xo dest.
Badî şikte kuweno mîyanî kurdan. Paliyij û Çewlîgijî tepîya yenî. Mendo de darbeko gird dûnî eskêr tirkan rê, la nieşkenî peynî bîyarî û şinî xo ancenî koyan ser. Faîq Beg û vistewreyî xo Şukrî Beg benî darbice. Şêx Seîd, dima ra Şêx Şerîf tepşîyenî, çekdarî kurdan benî qefle-qefle û her yew qefle yew heta beno vila.
DALEQNAYÎŞÎ LAJANÎ DERDÊ MÎRÛN
Hamnanî 1925î de esker Birrê Welûn de hetahetê mehkuman geno. Hîrê heme lajî Derdê Mîrûn zî pa çend embazanî xo ya tepşîyenî. Esker înan şaneno xo ver û beno zindanî Xarpêtî.
“Xeber ginena Derdê Mîrûn. A zî dewijî xo Ehmêd Elî Mistûn nûna xo het a û qey lajûnî xo ya hîrê rey şina Xarpêt. Çolîg ra ci rê berxul, toraq, rûno kele, hebîk, sûntalê, qaxî, eskicî, basmecî û sewbîna pawerde bena. Reya peyên serekî mehkema vendeno aye û tira vûno: “Ti kam lajî biwazî, ma ey tu rê bexş kenî, la ma her diyinê bînan daleqnenî.”
Ya şina lajan xo vînena, vateyî serekî mehkema înan ra vana û lajan xo de mişewere kena. Lajanî aye ra Seîd Beg vano: “Dayê, nêbo ke ti şaş bî û ti vajî Şêx Seîd çira bi sebêb qicûnî mi!” Faîq Beg vano: “Dayê, metîn bi, desta siba wa Xarpêtijî nîvajî ke na cinî ra kewtî senî vera Kemalî vicîyayî. Ma ra wa Îbrahîm bimano. O, hema zamayî şeş aşman o. Qenî wa o muradî xo bivîno!” Îbrahîm Beg zî vûno: “Dayê, ey kutîk fermûnî ma veto, ma ra çew sax nîverdeno, ma hîri hemin zî xeneqneno, dayê!”
Dapîrê mi bêqirar mûnena. La hîrê heme lajûn xo ra zî zaf hes kena. Lajî ay o qic Îbrahîm hema zûmay şeş aşmûn o. Babî mi hema pîştik o, vûna, “Şima kûm yew giştê mi tira kerî, pîyer sey pê decenî! Şima kûm wazên, ey mi rî verdên!”
“Hakîm yêy ra vûno: Hîrê lajûn xo ra yew tira bivîcin. Ma ey tu rê verdên, wird bînûn daleqnenî. Derdê ma şina zindûn, zîyaretê hîrê heme lajûn. Rîy her yewî de gonîya ê wirdî bînûn vînena. Bacê ageyrena şina hakîm het vûna: “Ez bi xo lajûn xo ra yewî nîvîcnena. Şima kûm wazenî ey lajî mi rê biverdên.”
Dayê Mahmud Arîf Farisî Umna Xanim zî wina vûna: Ez şîya mehkema. Hakîmûn qerarî xo da, agêray mi ra va ke: “Derdîye Xanim, goreyî qanûnî ma yew keye ra ma hemin nîdaleqnenî. Ma hîrê lajûnî tu ra yew tu rê verdenî. La gereka ti inîn ra yew bivîcnî.” Umna Xanim, de o hakim nêbi, yew zalim bi. Mi ra va: “Miyûn lajûn xo ra yew vîcîn, ez ê lajî dûnû tu, la ey bînûn ma daleqnenî. Ez ûwnîya çimûn hîrê heme lajûnî xo ra, ez kûm vîcîn, kûm nîvîcîn. Ez wirişta pay mi va: “Hero hakîm, nê tu di nê qanûnûn tu di edalet çinî yo! Ez lajûn nîvîcnena, yew dadî qet cîgêr xo kerdû di cêy? Tu çi wext dîyo û eşnawuto! Ez kezebûn xo zerrê pistûnî xo di pareznenû. Hakîmûn ez eywûnê mehkema ra da vetiş û hîrê heme lajî mi zî daleqnay. Ez pa wîjdûno sucdar a nîcuyenû! Ini wa bibo edaletê yin, wa ê mi nêbo.
Ez avûkatanî ma yê şinasîyan ra na mesele persa. Hayê çewî fermano winayin ra çin a. Beno ke dewlete mîyanî şarî ma de wina yew xeber çarnaya ke vera şarî ma, ke mehkemayanê xo heqdar û adil ramojno.
Hela ke ma ewnîyên raştîyê welatî xo ra, na dewlete welê egîtan û qehremananî ma zî pa vay daya. Ocaxê Derdê Mîrûn pa tornan a kerda kor. Pê nê ya zî qîm nîkerdo, berkole û herrê mezelcayê înan zî pa vay da ya. Dewlete, no qayde xeberan mîyanî şarî ma de çarnena ke pê xaskînê Mehkemayê Îstîqlalî bikero.
QET HESRANÎ ÇIMAN NÎRIŞNENA
Hela ke hîrê lajî, zama û dezayî lajanî aye zî tede, 13 Çewlîgijî Meydanî Şîreyî (Şira Meydani) yê Xarpêtî de yew ca de daleqnaybî, Derdê Mîrûn vera nê meydanî otelêk de mendên. Odayî otel xo ra, bêveng û bêsot daleqnayîşî lajan û embazanî înan temaşe kena.
Dalpak hesranî çimanî xo war nîkena ke dişmen pê şa nîbo. Hesiranî xo rişnena xo zerre. Pê destanî xo ya qirikê hîrê heme lajanî xo ra la/kindir akena û milî înan sêdar ra vecena, ûna war û gena kena xo verard. Pa zama û dezayî lajanî xo ya panc heme meyîtanî xo; ya dûna şitiş, kefen kena. Dima ra hemin mezelcayê Xarpêtî de têkîşt de defin kena. Vêr her yew mezelî de darêk cenena de.
Bêkesî zaf zor a sey şewa tarî
Xu pişt mi qirika sey sîya marî
Nefesî mi pêsna çimî şî serî sarî
Mi waşt ez werzî we dinya bî tarî
XARPÊT RA AGEYRAYÎŞ
Derdê Mîrûn, nişena mayînê xo kuwena rayîr la 50 metre ya şina ya nîşina doqê aye şina, mayîn ra ginena war. Halbukî yew suwarîya namdar bîya. Hîrê rey Çewlîg ra mayînê xo ser o ûmeya xo resnayo Xarpêt. La beno ke kezêb aye wenîdart, tansîyonê aye bîyo berz, coka (cuwera) gina erd ro. Kiftî aye cêra vejîyeno.
Xarpêt de cebar kiftî aye fîneno ca. Pa dewijî xo Ehmêd Elî Mistûn a kuwena rayîr şina hetanî Pali. Xarpêt de kiftî aye hol canîvisto, coka rayîr de zaf pê decena. Pali de yewna cebar newe ra kiftî aye fîneno ca. Ehmêd Elî mistûn şawena Çewlîg. Demek cuwa pey kiftî aye beno hol. Cuwa pey wazena dewijî aye bêrî ke înan de pîya agêro Çewlîg. La wayîrî keyeyî tira vûno: “Pawey çolîgijûn mevindir, ez yew merdimî dûna tu het, wa tu de bîyoro hetûn Win (Beyhan).
“Pali ra kuwenî rayîr, hê şinî hêt Winî ya. Rayîr ra paliwic mûnen se nîyet bixerepno, la Derdê ma hayik a, ca de debûnçey xo vêr mûndîyê xo ra vecena û tira vûna: “Min a verûk, selxûno mîskîn!” Selxûne vernî di ya dima şinî hetûn Win. Ca wo ke dow yê ra eysena, ya ey tulindî ra vûna, “Bisaqêr mi çimûn vera vîn bi.” Paliwic ageyreno şino, ya zî şina Win di key şinasîyûn. Yew vatê kurmûncûn ma esto: “Şêr şêr e, çi jin e, çi mêr e!”
“Derdîye wesînena Sine ra Ehmêd Elî Mistûn û Seyfî Husên şinî Win. Derdê Mîrûn a pîya agêyrenî Çolîg. Uca kêberê bexçê xo de yew hewte pa werd a tazîyê lajûn xo vîyarnena, peynîyê hewteyî de mewlûdê kurdî dûna wendiş.
Helê tazîyê de tay merdimûn nata-weta vîrace kerdo, tay merdimûn zî vera yê lome kerdo û vato: “Derdê, qey şefqayê tu çîn bi, ti çira lajûn xo dima nîbermawa?”
Ya in vîracûn eşnawena û cayê tazîyê de warzena pay û qîrena înan ser, vûna: “Hela ke mi Xarpêt de pûnc heme tirmî pê destûn xo ya têkîşt de defin kerdî, cûmêrdîyê şima ça bî?”
“Va ez xuertûn nivîcnena
Zerrê xo d′ kerrûn bestena
Nî qîrena nî zî bermena
Heyûn qeyûm dehwedar a”
MERGÎ TORNÎ DERDÊ MÎRÛN
Peyniyê emrî xo de tornî xo yo sêwir Saîmî Seîdî kena weye û zewecnena. Beno vîst serre, ey genî benî esker. “Saîm Beg hela ke Şubeyî Eskerîye yê Bidlîsî de eskerê kerdên, jehr dîyayo ci û şeş aşmî cuwa pey hema xeber ginena dewê ma ke merdo. Vûnî wa merdim yî bêrî tirmî xo berî. Dapîrê babîy mi Derdê Mîrûn cuwaver şîbî rehmê Homay. Hîn çewdê ma zî nîmendbi ke şîyor û wayîr tirmê babîyê mi bivicîyo û Bidlîs ra bîyaro Çolîg.
Ez hema piştek bîya, sêwir menda. Mi hetûn ewro zî hema mezêl babî xo, nîdîyo û nîvînayo. Ez wazena qenî rojêk verê cû mezelcayê babî xo bivînî, çimê mi pey de nîmûno.”
Name Babî Dadî Bîyaye Merg
Fayiq Şıh Ali Derdîye 01.07.1892 15.04.1926
Seîd Şıh Ali Derdîye 01.07.1898 15.04.1926
Îbrahîm Şıh Ali Derdîye - 15.04.1926
Hela ke hîrê lajî, zama û dezayî lajanî aye zî tede, 13 Çewlîgijî Meydanî Şîreyî (Şira Meydani) yê Xarpêtî de yew ca de daleqnaybî, Derdê Mîrûn vera nê meydanî otelêk de mendên. Odayî otel xo ra, bêveng û bêsot daleqnayîşî lajan û embazanî înan temaşe kena.
Dalpak hesranî çimanî xo war nîkena ke dişmen pê şa nîbo. Hesiranî xo rişnena xo zerre. Pê destanî xo ya qirikê hîrê heme lajanî xo ra la/kindir akena û milî înan sêdar ra vecena, ûna war û gena kena xo verard. Pa zama û dezayî lajanî xo ya panc heme meyîtanî xo; ya dûna şitiş, kefen kena. Dima ra hemin mezelcayê Xarpêtî de têkîşt de defin kena. Vêr her yew mezelî de darêk cenena de.
Bêkesî zaf zor a sey şewa tarî
Xu pişt mi qirika sey sîya marî
Nefesî mi pêsna çimî şî serî sarî
Mi waşt ez werzî we dinya bî tarî
XARPÊT RA AGEYRAYÎŞ
Derdê Mîrûn, nişena mayînê xo kuwena rayîr la 50 metre ya şina ya nîşina doqê aye şina, mayîn ra ginena war. Halbukî yew suwarîya namdar bîya. Hîrê rey Çewlîg ra mayînê xo ser o ûmeya xo resnayo Xarpêt. La beno ke kezêb aye wenîdart, tansîyonê aye bîyo berz, coka (cuwera) gina erd ro. Kiftî aye cêra vejîyeno.
Xarpêt de cebar kiftî aye fîneno ca. Pa dewijî xo Ehmêd Elî Mistûn a kuwena rayîr şina hetanî Pali. Xarpêt de kiftî aye hol canîvisto, coka rayîr de zaf pê decena. Pali de yewna cebar newe ra kiftî aye fîneno ca. Ehmêd Elî mistûn şawena Çewlîg. Demek cuwa pey kiftî aye beno hol. Cuwa pey wazena dewijî aye bêrî ke înan de pîya agêro Çewlîg. La wayîrî keyeyî tira vûno: “Pawey çolîgijûn mevindir, ez yew merdimî dûna tu het, wa tu de bîyoro hetûn Win (Beyhan).
“Pali ra kuwenî rayîr, hê şinî hêt Winî ya. Rayîr ra paliwic mûnen se nîyet bixerepno, la Derdê ma hayik a, ca de debûnçey xo vêr mûndîyê xo ra vecena û tira vûna: “Min a verûk, selxûno mîskîn!” Selxûne vernî di ya dima şinî hetûn Win. Ca wo ke dow yê ra eysena, ya ey tulindî ra vûna, “Bisaqêr mi çimûn vera vîn bi.” Paliwic ageyreno şino, ya zî şina Win di key şinasîyûn. Yew vatê kurmûncûn ma esto: “Şêr şêr e, çi jin e, çi mêr e!”
“Derdîye wesînena Sine ra Ehmêd Elî Mistûn û Seyfî Husên şinî Win. Derdê Mîrûn a pîya agêyrenî Çolîg. Uca kêberê bexçê xo de yew hewte pa werd a tazîyê lajûn xo vîyarnena, peynîyê hewteyî de mewlûdê kurdî dûna wendiş.
Helê tazîyê de tay merdimûn nata-weta vîrace kerdo, tay merdimûn zî vera yê lome kerdo û vato: “Derdê, qey şefqayê tu çîn bi, ti çira lajûn xo dima nîbermawa?”
Ya in vîracûn eşnawena û cayê tazîyê de warzena pay û qîrena înan ser, vûna: “Hela ke mi Xarpêt de pûnc heme tirmî pê destûn xo ya têkîşt de defin kerdî, cûmêrdîyê şima ça bî?”
“Va ez xuertûn nivîcnena
Zerrê xo d′ kerrûn bestena
Nî qîrena nî zî bermena
Heyûn qeyûm dehwedar a”
MERGÎ TORNÎ DERDÊ MÎRÛN
Peyniyê emrî xo de tornî xo yo sêwir Saîmî Seîdî kena weye û zewecnena. Beno vîst serre, ey genî benî esker. “Saîm Beg hela ke Şubeyî Eskerîye yê Bidlîsî de eskerê kerdên, jehr dîyayo ci û şeş aşmî cuwa pey hema xeber ginena dewê ma ke merdo. Vûnî wa merdim yî bêrî tirmî xo berî. Dapîrê babîy mi Derdê Mîrûn cuwaver şîbî rehmê Homay. Hîn çewdê ma zî nîmendbi ke şîyor û wayîr tirmê babîyê mi bivicîyo û Bidlîs ra bîyaro Çolîg.
Ez hema piştek bîya, sêwir menda. Mi hetûn ewro zî hema mezêl babî xo, nîdîyo û nîvînayo. Ez wazena qenî rojêk verê cû mezelcayê babî xo bivînî, çimê mi pey de nîmûno.”
Name Babî Dadî Bîyaye Merg
Fayiq Şıh Ali Derdîye 01.07.1892 15.04.1926
Seîd Şıh Ali Derdîye 01.07.1898 15.04.1926
Îbrahîm Şıh Ali Derdîye - 15.04.1926
Saîm Seîd Fatma 01.07.1925 09.11.1945
13.01.1926 / qerarê daleqnayîşê 13 tenanê verîn diya, 30 ten yew ca wareyê Şira yê Xarpêt de rojê 11.03.1926 daleqiyayî.
Ca Name Suc
Cebaxçûr Çewlîg Şukrîyê Xurşîd sare wedarto
Sini Seîdê Alî / Şêxlî sare wedarto
Sini Fayîqê Alî / Şêxlî sare wedarto
Sini Îbrahîmê Alî / Şêxlî sare wedarto
Qadimadrag Selîmê Mehemêd sare wedarto
Xarabe Ehmêd Omêr sare wedarto
Sîmsor Welaşê Seyfî sare wedarto
Cebaxçûr Emînê Mehemêd sare wedarto
Musiyûn Evdilkerîmê Memîş sare wedarto
Têyrek Elîyê Îbrahîm sare wedarto
Madragê Luatûn Mela Wisifê Zulfî sare wedarto
Cebaxçûr Wesmûnê Xalêf sare wedarto
Başkoyê Qicik Feqî Hasanê Cîndî sare wedarto
Ca Name Suc
Cebaxçûr Çewlîg Şukrîyê Xurşîd sare wedarto
Sini Seîdê Alî / Şêxlî sare wedarto
Sini Fayîqê Alî / Şêxlî sare wedarto
Sini Îbrahîmê Alî / Şêxlî sare wedarto
Qadimadrag Selîmê Mehemêd sare wedarto
Xarabe Ehmêd Omêr sare wedarto
Sîmsor Welaşê Seyfî sare wedarto
Cebaxçûr Emînê Mehemêd sare wedarto
Musiyûn Evdilkerîmê Memîş sare wedarto
Têyrek Elîyê Îbrahîm sare wedarto
Madragê Luatûn Mela Wisifê Zulfî sare wedarto
Cebaxçûr Wesmûnê Xalêf sare wedarto
Başkoyê Qicik Feqî Hasanê Cîndî sare wedarto
11 Mart 1926 tarihine kadar, Çapakçur’lu Şükrü Efendi, Ali oğlu Said, Ali oğlu Faik, Ali oğlu Ibrahim, Mehmet oğlu Selim, Ömer oğlu Ahmed, Safa oğlu Osman, Mehmed oğlu Abdülkerim, Ibrahim oğlu Ali, Molla Hacı Yusuf, Cündioğlu Feyzullah, Hasan oğlu Osman, Halil oğlu Mustafa, Silo Ahmed, Yaşar oğlu Ömer, Davud Efendi, Veysel ve ayrıca Tiran aşiretinden 10 kişi daha idam edildiler. Hakimiyet-i Milliye, 11 Mart 1926.
10 adare 1926
Gozek Ehmedê Silo sare wedarto
Gozek Ehmedê Eyub sare wedarto
Kefîf Yaşarê Şero sare wedarto
Zeynek Omerê Biro sare wedarto
Dalek Dawudê Silêman sare wedarto
Dalek Resulê Cewat sare wedarto
Dalek Eyubê Şero sare wedarto
Batîn Evdilayê Têmur sare wedarto
Gulek Xelîlê Beşîr sare wedarto
Sepîn Husênê Hesen sare wedarto
Yerdek Mela Mistefayê Omer sare wedarto
Selban Yaqubê Îbrahîm sare wedarto
Selban Elîyê Husên sare wedarto
Gomek Husênê Mela Hesen sare wedarto
Sine Husênê Elî sare wedarto
Berîk Xelîlê Elî sare wedarto
Berîk Silêmanê Osman sare wedarto
10 adare 1926
Gozek Ehmedê Silo sare wedarto
Gozek Ehmedê Eyub sare wedarto
Kefîf Yaşarê Şero sare wedarto
Zeynek Omerê Biro sare wedarto
Dalek Dawudê Silêman sare wedarto
Dalek Resulê Cewat sare wedarto
Dalek Eyubê Şero sare wedarto
Batîn Evdilayê Têmur sare wedarto
Gulek Xelîlê Beşîr sare wedarto
Sepîn Husênê Hesen sare wedarto
Yerdek Mela Mistefayê Omer sare wedarto
Selban Yaqubê Îbrahîm sare wedarto
Selban Elîyê Husên sare wedarto
Gomek Husênê Mela Hesen sare wedarto
Sine Husênê Elî sare wedarto
Berîk Xelîlê Elî sare wedarto
Berîk Silêmanê Osman sare wedarto
Şehîd Nîmirenî
Ahmed Dirihinin 8 Mayis 2015 tarihli facebook sayfasindan alintidir.
Ehmedê DIRIHÎ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder