Mı namê zaf merdımani gırangir ke serewedartışı Şêx Seid de û cuwa pey camyerdê û egîtê kerda eşnawito. Mi derheqi înan de pîlanî ma re zaf çî gueştarî kerdo. La înan ra yewî ez nêzdi ra şınasnano.Ez wazena no merdimo gırangir, zûnaye û xanedan bidî wendoxan şınasnayiş. No egît Kam o ?
No merdımo welatperwer û pesmerge,yan zi pêyê Şex Sêid, bırarzayî serdarî cepheyî Xarpet Şêx Şerîf, lacî Şêx Tahîr, Abdulhamîd Efendî yo.
Abdulhamîd Efendi (Bilgin) serewedartişî Şêx de, myani embazanî xo de sey "Hemo Siya"amenî şınasnayış. La raştiyê de o semedî daweya Kirdcitiyê myanî qûmî xo de rueşnayî bı. Bawer bıkerin ke mıntiqaye Guevdere de zafê welatparezan ser tesîrî Abdulhamîd Efendî zaf bî. Ez xo ser vacî, ez mesele kırdan, tarixî kırdan ser en zaf bin tesir ey de menda.
O badî meselayî Şêx Sêid 20-25 ser bin xêt de (Kurdistan rojawan) mend. Ey bin xetî de zaf merdımanî roşnvir,zûnaye û wendexona êmbaze kerdıb. Myan înan de keye Cemîlpaşa û Bedirxaniyan, Nureddîn Zaza û bırey ey Dr Nafîz, Osman Sabrî û Cegerxwîn bî. O wext ke myani şar de, yew cemaat niştiyenî rue,ey meselay kırdan ser qısê kerdiyen û no derheq de nê embazî xo,xo re sey referans denî. Ey no qede zûnayê xo, tecrubeyî xo şarî ma de barkerdiyen.
Piyerê şari ma camiyerdê ,zanayê û fedakrê ey hol zûnen. No rıd ra dormalê Çebaxcor de zaf şêxî ,malêyî û begî ti ra ûnciyen,xo ti ra pawitiyen. Çiney ra şexî bîn kotibî qırıkê xo dıma? Ê fikiryan ke şarî xo senî bıruçıknî, ya zi bıxapînî Babî înan ,pîrîkî înan hukmat Diyarbekîr de aleqnabî. Abdulhamid Efendî kam yew cemaat de bıbîn no qede merdim nêamenî no cemaat. Myanî şêxanî Kelaxsî de vatê ey pere kerdiyen. heta o weş bi, ço dezayê ey, het de qisê nêkerdiyen.
Abdulhamîd Efendî şêxanî Kelaxsî ra bi, dewe înan hetî eşîrê Sîwûn ser kotiyen. Ey verî meselayê Şêx Seîd babî xo kerdib vîn . Şêx Şêrîf waharî birarzayî xo veciyenô.Ey beno Çebaxçor de mektebo ewilîn de qeyd keno. Wext ke 1925 de şarî ma serewedareno Abdulhamîd Efendî 13-14 sere bi, o zi xo myanî na hereket de vîneno.Se ke yeno zûnayış hêzi kurdan Xarpêt de ser kenî vîn û xo hetî Çebaxçora ûncenî. Hezî ordiyî Tirk û pêşmergeyî kurdan nêzdî Çolîg dewê Mendo de raşt yew bînan yenî. Îta de kurd leşkeranî Tîrkan fînenî tengune, înan ra zaf merdiman kışenî.Pênî de cephaneyî kurdan beno kêm,nayê ser Şêx Şerîf û embazî ey taktîk virazenî, xo hetî Guevderiya ûncenî.
Şêx Şêrîf warzayî Xeylunijan bı. Hukmat kueno mehkuman dıma, mıntiqayê Kırun de hanc leşkêr û mehkûm kueni tiyemyan, embazanî Abdulhamîd Efendî ra Enwerî Baynon û Şahîn El Cındûn hê yew mewzî de yê. Mufrezeyî Tırkan pe tıfungan û topana gûlun mevzîyî înan ser varnenî. Abdulhamîd Efendî gûlê Tirkan ra nêterseno , o hela-hel serê xo dareno we û gûleyan varneno mevzî Tîrkan ser.
Şahîn El Cındun Abdulhamîd ra vûno ? Ez to hol şınasnena. Wılay tersî to cino. Ez bawer keno ti mar qirik ra zî şînî war. La nê hol bizûn ke gulê hê ma ser varenî,xo hol bipawi. Gule nê Şahîn şınasneno, nê zi Abdulhamid şınasneno, raştî kam ame, o şino.
Abdulhamîd Efendî 1950 ya pey binî Xetî ra yeno. O wext ke yeno myani qumî xo, şahi "şayi" kuena myani şarî ma. Xalûnî ey Puliji. Xalî ey Guevdere de kıştê çemî Murad de yew arazî ya awın,qumın dunî cı. Şar ma na mıntıqa ra vûno Qumî Pueşit.Abdulhamîd Efendî binî xetî de rençberê hol musa bı. Ey zaf yew demo kılm de, pueşit de yew Baxçe awan kerd. Ey îta de zerzevat û fiyek na rue.Mıntıqayî Guevderî de rayerî kam ûca ya kotiyen goreyî rizikî xo ti ra werdiyen.
Badî 1950 trên amêbî Çıraxırab (Suwerun). Şari ma vatiyenî (Demiryolu). Abdulhamîd Efendî yers bînî , vatîyen, gelo zûnî şıma şiniyo,qey şıma nêvanî (Rahar asin).
Abdulhamîd Efendî qicûna qici bi, pîlûn ra pîl bî, o zaf zerweş bı. Yew roj xortî Çıra xırab de semedî Newroza adır fînenî ta, tıfîng û dabûncê erzenî. Abdulhamîd Efendî vengî tıfingan eşnaweno,gueşi ey kuenî hawa,o zaf mereq keno. O roja bîn şıno Çıraxırab,eşnaweno ke xortan Newroz fîraz kerdo. o înan ra yers beno,lueme"sitem" xo keno, xortan ra vûno ?La qey şıma xeber nêda mi, ez amênî , mi zi çend tıfing teqnenî.
Keyê Abdulhamôd Efendî Pueşit teyna bı. Keyê ey zaf stratejik yew ca de bı. No rıd ra nê 15 serani peyinan de ey barî qıcani kuey "gerilla" zaf ûnt. Cınî Abdulhamîd Efendi ya peyın Fatma Xanım, dewe Zuwer ra,kênay Yib Olin bı. Na cînîyek zaf fedekar yew cinî bî. Di lacî aye Lezgîn û Rodî şehîd koti bi. Fatma Xanım cînî derdûn bî,cînî roja teng bî, dermanî qıcanî kuey bî. Hukmat Tirkun na hol zûnên, no rıd ra baxçê înan banî înan piyer vêşnay ,kerdi wuel. Fatma Xanîm ûca ra pey suke Xarpêt de bibî macîr.
Abdulhamîd Efendî 1925 ra hetta 1995 semedî welatî xo Kurdistana zaf zehmet ûnt. Ma gereka waharî tarîxî xo vêci, ma merdmanî sey Abdulhamîd Efendî bıdi nesîlanî newe şınasnayış. No derheq de herkes zûnayê xo binuso, îna nê merdim vîn nêbenî û kedê înan zi bedilhawa nêşina.
Eger ma raharî merdimanî sey Abdulhamîd Efendî yo raşt ra şimi,zehmet û camiyerdê înan biyari xo vîr, xelasiye ma Kirdun nêzdiya. Hûma cey no qede girangiran cennet kero.
Bımunen weşid,
Salı, 17 Kasım 2009
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder