CAN SEYHLERI VE SECERLERI

CAN SEYHLERI VE SECERLERI

SEYYİD ŞEYH AHMET EFENDİ (Kuddise Sırruhu)(1218-1301 HİCRİ)(1802-1885 MİLADİ)

Seyyid Şeyh Ahmet Efendi aslen Bağdatlı olup yakınlarından en tanınmışı, dedesi Şeyh Kasımdır. Şeyh Kasım Moğol istilasından sonra Abbasiler döneminde Farkin'e gelmiştir. Burada ne kadar kaldığı bilinmemektedir. Şu an Farkin'de (Silvan) medfun olup, aynı yerde Türbesi bulunmaktadır. Daha sonra oğulları Şeyh Tahir ile Şeyh Ali Bitlis Sancağına kadar gelmişlerdir. Şeyh Ali Bitlis'te kalmış; Şeyh Tahir ise Çapakçur Kazasının Tiverek Köyü Masalla mıntıkasına gelmiştir. Şeyh Tahir burada tedrisatla meşgul olup ömrünün sonuna kadar burada kaldığı bilinmektedir. Şu an Bingöl Ilıcalar yol güzergahının üst tarafında medfundur.
Şeyh Tahir"in tek oğlu olan Şeyh İbrahim Çan'a (Göltepesi Köyü) gidip burada tasavvuf ve Medrese ilimleri ile adını duyurmuştur. Şeyh İbrahim'in oğlu olan Şeyh Ahmet ve Şeyh Ahmet'in oğlu olan Şeyh Eyüp aynı bölgede babalarının çizdiği yolda ilerlemiş ve burada isimlerini duyurmuşlandır.
Şeyh Eyüp'ün oğlu Seyit Şeyh Ahmet küçük yaşlarda yetim kaldığından dolayı medrese ve tarikat eğitimini Palulu Şeyh Ali'den almıştır. Baba ve dedesi dahil olmak üzere seceresi Kadiri tarikatına mensup iken, kendisi ise Nakşibendi tarikatına intisap etmiştir.
Şeyh Ahmet ; orta boylu, kumral, natıkası kuvvetli olup halim selim bir zattı. Dedesinden itibaren tek çocuk üzerine devam eden sülalesi; kendi evliliğinden 7'si erkek, 3'ü kız olmak üzere 10 çocuğu dünyaya gelmiştir. Oğulları şunlardır: Şeyh Halit, Şeyh Mahmut, Şeyh Eyüp, Şeyh Hasan, Şeyh Hüseyin, Şeyh Mustafa ve Şeyh Muhammet'tir. Kızları: Emine Hanım (Hınıslı Şeyh Sait'in eşi), Rabia Hanım (Hınıslı Şeyh Bahattin'in eşi) ve Halime Hanım (Palulu Şeyh Hasan'ın eşi)

Oğullarından Şeyh Hasan ve Şeyh Eyüp o zamanki yönetim işlerinde yetki sahibi olup, Şeyh Hasan Yarbay, Şeyh Eyüp de Kemal Sultan Abdulhamit'in emri ile teşkil ettiği Milis Alayı Komutan'ı olup, kendisine Miralay rütbesi verilmişti. Babaları Şeyh Ahmet de kendi zamanında kendi teşkil ettiği milis gücü ile 93 Rus Harbine iştirak etmiş, kendisinden sonra oğulları Şeyh Eyüp, Şeyh Hasan, kendi teşkil ettikleri kuvvetlerle 1. Dünya Savaşı sırasında Rus işgaline karşı Çapakçur yöresinde savunma hattı kurmuşlar ve Rus kuvvetlerinin Güney'e inmesini bir müddet engellemişlerdir. Ayrıca Oğlu Şeyh Hasan yedi yıl Bingöl Ilıcalar ( Nahiye) Müdürlüğü yapmıştır.
Torunlarından Şeyh Halit'in oğlu Şeyh İbrahim alim ve keramet sahibi olup, Çapakçur Kazasında müftülük yapmıştır.
Şeyh Ahmet 1301 Hicri ( 1885 Miladi ) yılında Çan Köyünde vefat etmiştir. Vefat ettiği köyde defin edilmiş olup, halen aynı yerde türbesi vardır. Ayrıca Şeyh Ahmet 1842 yılında Çan Köyünde sütunları ve duvarları taştan yapılı ayrıca Mimari estetiği olan güzel bir havuza sahip cami inşa etmiştir. 161 yıllık geçmişi olan cami 1 Mayıs 2003'te meydana gelen deprem nedeniyle tamamen yıkılmıştır.
Yörede anlatılan en büyük kerametinden biri şudur : Babası vefat ettiğinde küçük yaşta yetim kalan Şeyh Ahmet annesi ile beraber kalmış, bir İneği vardı. Bununla geçimlerini temin ediyorlardı. Çetin bir kış mevsiminde otları tükenmiş inek süt veremez hale gelmiştir. Annesi köyde dolaşmış ot temin edememişti. Bunun üzerine Şeyh Ahmet ineği ahırda kilitlemiş annesini oraya bırakmamıştır. Hasta olan annesi bir süre sonra acaba ineğe ne oldu diye ahıra gittiğinde ineğin yemlikte yeşeren taze otla beslendiğini görmüş ve köylülere sizin otunuza ihtiyacım yok demiştir. Köylüler bunun üzerine merak edip ahıra gitmişler kendileride aynı olayı görmüşlerdir. Küçük yaşta keramet sahibi olan Şeyh Ahmet kerametlerini göstermeyi sevmezdi. Mecbur kalmadıkça bu yola hiç başvurmaz devamlı zikir ve ibadetle meşgul olurdu.
Bir kerameti de şöyle nakledilmektedir. Arkadaşları ile birlikte irşad gezisinden dönen Şeyh Ahmet nehir kıyısında istirahat ederken nehrin yukarı kısmında çamaşır yıkayan bir kadın bağırarak kendilerine doğru gelmiş ve oğlum suda boğuluyor Allah rızası için kurtarın demiş. Yanındaki arkadaşları Şeyh Ahmet'te bu bizim işimiz değil bu hüneri ancak sen gösterebilirsin deyip kendisine müracaat etmişler. Şeyh Ahmet imdat Ya RESULALLAH diyerek besmele çekmiş elini uzatarak suyun içinde çırpınan çocuğu hemen çekip suyun kenarına bırakmış. Onun kerametleri çok olup bunlardan sadece ikisini zikrettik. Yöre halkı onun birçok kerametini gözleriyle görmüştür.
Oğullarından Şeyh Mahmut büyük keramet sahibi olup, Irak'a gitmiş 7 sene Irak'ta kalıp orada Kadiri tarikatına intisap etmiş daha sonra memleketi Çan'a dönmüştür. Şeyh Mahmut bir zaman kayıplara karışmış ve bir kış mevsiminde gece eve dönmüştür. O kış ve tipide nereden nasıl gelmiş kimse akıl erdirememiştir. Eşi kendisinin yaralı olduğunu fark edince eşine savaştan geldiğini ve kimseye söylememesini istemiştir. Kendi mezarının başında savaşta kullandığı mızrakları mevcuttur.
Yine oğullarından Şeyh Mustafa ilim ve keramet sahibiydi. Suriye'ye hicret etmiş 20 seneye yakın orada kalmış yöredeki bir Kadiri Şeyhinden Kadiri Tarikatı Halifeliğini almıştır. Kendisi hem Nakşibendi hem Kadiri idi. 20 sene sonra memleketine dönmüş 1958 yılında Bingöl'ün Hacıçayır köyünde vefat etmiş aynı yerde türbesi mevcuttur.
Ayrıca Alim ve Keramet sahibi Şeyh Muhiddin, Şeyh Hasan'ın oğludur. Şeyh Muhiddin'in Üçyaka ( Az ) köyünde türbesi mevcuttur.
Yine torunlarından Şeyh İbrahim'in oğlu Şeyh Alaaddin Gülpınar ( Lotan ) Köyünde türbesi mevcuttur.
Seyyid Şeyh Ahmet Efendi'nin türbesi Bingöl Merkez'e 17 km. mesafede bulunan Göltepesi (Çan) Köyü'nün yüksek bir tepesinde bulunmaktadır. Türbe Bingöl'ün tarihi eserlerinden olup, özellikle mimarisiyle ve uzunca taş sütunlarıyla dikkat çekmektedir. Türbe, Bingöl Ovası'nın tümünü görebilecek bir yapıya sahiptir. Türbe halen yoğun bir şekilde ziyaret edilmektedir