CEBAXCURDAN NOSTALJI BIR PORTRE RENCBER EZIZ?
"Eziz lawko von lawik wesi,veng Ez omo zafin guesi,Eziz laij Filit Doresi,We Ezo we Ezizo,Nie piso nie temizo" Türkcesi
"Eziz türk söylüyor,türküleri hostur,Eziz'in sesi cogunu kulagina gitti.Eziz Filit Dewrisin ogludur,Way Ezio Way Ezizo,
Ne pis nede temizdir"
Rencber Aziz, Cebaxcuru kendi diliyle "zaza'ca,kirdki"" toplumsal,ulusal ve tarihi olarak,en iyi türküleriyle ifade eden,meddah-i iftiharimizdir. Cebaxcur halki bu degerine borcludur. Rencber Eziz'i yazmak ve tanitmak gercekten edebi bir ustalik ister. Rencber Ezizi sanatini,türkülerini,sevdalarini ve umutlarini bu yazida kisada olsa biyografisiyle beraber anlatmak istiyorum. Rencber Eziz "Berdibek" Cebaxcur'un Az asireti "Azij" nin Wusfan köyünde 1955 yilinda dünya'ya gelir. Wusfan köyü Cebaxcur'un güneyine düsen 4,5 Km mesafedeki yakin bir köydür. Rencber Eziz daha bir yasindayken,o dönemlerde kirsalda salgin gösterilen bir göz hastaligina yakalanir. Bu hastaliga yakalandiginda Rencber Eziz ailesi tarafindan Zeynep köyüne götürülüp,orada sürülen ilac sonucunda gözlerini bir yasindayken kaybeder.
Bakin Rencberin gözlerini kaybederken ,üzerine söylenen "zazaca" maniyi aktariyorum.
"Niwes koti berd Zeynebi pe seker cim Ezmi terdi,
Vinye'yi guret berdi, ezo bira, ezo bira,
Wurd cim ezmi guret berdi ezo bira ,ezo bira,
Cire nisin tima vira" Bu kitanin türkcesi,
"Hastalandi götürdüler Zeynep köyüne,seker ile Ezo'nun gözünü silmisler, "kabugunu almislar anlamindadir"
Görme duyusunu almislar. Eziz kardes Eziz kardes. "Kör etmisler"
Ezizimin iki gözünüde götürdüler.Eziz kardes,Eziz kardes.
Hic aklimdan gitmiyorsun.
Zazaca yazilan bu manide Rencberin yasadigi hastaliktan gözlerini kaybettigi olayi cok veciz bir sekilde ifade etmektedir.
Rencber Eziz daha bir yasindayken ailesi sehire gelip Derekasaran "Yenimahalle" ye yerlesir. 1971 yillinda Cebaxcur depreminde hic yüzünü görmedigi annesini kaybeder. Rencber cok kücük yasta müzik olan ilgisinden dolayi gittigi her ortamda Cebaxcurda yasanmis aci olaylar üzerine derlemis oldugu agitlari söyler. Babasi'da Melle olmasi nedeniyle Eziz'in toplumuna faydali olmasi icin medrese egtimine gönderip,hafiz'ül Kuran olur. 1972 yillinda Istanbul Cemberlitas Mevlithane okuluna gider.Cok kisa bir süre sonra Istanbulda'ki bulundugu ortamda okuma,yazma ve daktilo kullanmasini ögrenir. Körler dernegi bünyesinde saz calmayi ögrenir ve Müzisyen olarak ta Türkiye turnelerine katilir.
Sex Said hareketinde olsun,daha sonraki dönemlerde , ulusal meseleden dolayi Az asiretinde cok iyi insanlar yetismistir.
Diyarbakir istiklal mahkemesinde idam edilen 47 kisilik listenin icinde Süleyman Bor,Süleyman Baylaz bu asirete mensuptur-
lar. Yine yakin tarihteki 49'lar,23'ler davasindan yargilanmis,daha sonra T-KDP genel sekreterligi yapmis olan Said Elci'de bu asiretendir. Rencberin yakin cevresinden bazi akrabalari ulusal meseleye karsi olduklarini,ama buna karsi ulusal mücadeleye yakin kendi ulusal,kültür ve deger yargilariyla yasayan cok saygin yakin akrabalarida bulunmaktadir. Rencber Eziz bu ortamin ruhsal sekilenmesiyle kendi anadiliyle yasanan sosyal,siyasal ve tarihi tüm olgularin türküleriyle tercümani olmustur.
Rencber Eziz yasadigi böyle ulusalci bir ortamda gelisen toplumsal"Kürd sorunu" soruna oldukca hassas biridir. Ulusal bilincleme agirlik olmak üzere ezilen ve haksizliga ugrayan kesimlere hitap eden besteler olusturmaya calisirr. Tabii bu calismalari devlet tarafindan müeyyidelerle karsi karsiya kalir ve siyasi propoganda yapttigi gerekcesiyle Istanbul'da 7 ay 9 gün cezaevi süreci yasar. Akabinde Cebaxcura dönen Rencber o sürecte gelisen siyasi yogunlugu ve sürekli beraber oldugu arkadaslarindan bazilari fasist güclerce vurulunca Almanya'ya iltica eder. Rencberin eserlerinde genelde islenen ana tema toplumdaki,sosyal,siyasal sorunlari irdelemis,hasret,vatanseverlik ve ask gibi konularida cokca yervermistir.
Awrupa'da olsun Metrapolerde yasayan Cebaxcurlular memleketten uzak,hasretli o cileli yasamlarini cokiyi biliyorum ki cogu Rencberin türküleriyle gidermeye calisiyorlar. Gecen Awrupada yasayan bir hemsehrimiz 22 yildir gidemedigi Cebaxur'a olan özlemini ,benden Rencberin "Ez niwesa,miun cilundo"ben hastayim,yataktayim" sarkisi ile giderdigini söylüyordu. Yine bir hemsehrimiz olan Kur "Dikme" köyünden ve Vakit gazetesi yazari Nurettin Durman bakin Rencberi nasil ifade ediyor.
-Kusluk vaktinde kus olsun siirinde bakin ne söylüyor.
Ölümden bol ne kaldiki,bu zalim dünyada
Tuttum Rencber Eziz'den "Lobir" dinledim.
Hilafsiz,inandirirsin mevla beni belki on defa
Ha agladim,ha aglayacagim derken.
Rencber Almanya'nin Hannover sehrinde 1988 yilinda saibeli bir sekilde,yüksek bir binadan düsüp,hayatta veda eder. Ölümü hakkinda düstümü,düsürüldümü veya kendisimi atladi,arkadanmi itildi? sorulari halen sirdir. Hatta ölümünün bir türküsüyle iliskilendirenlerde vardir. Bu türkü Rencberin cok sevdigi Ramazan Adigüzel'in sehadettinden sonra bestelemis oldugu"Brawo,Brawo" sarkisi sebeb olmus diyenler,coguluktadir. Rencber Eziz haksiz yere katledilen mert bir insan'nin üzerine cikaracagi bu türkü'nün ölümüne mal olacagini nereden bilecektiki? yorumunu yapanlarda vardir.
Eserleriyle,Cebaxcuru ve insanini cok güzel tarif eden Rencber Eziz ,müzikteki o acilar,dertler ve hüzünlerin yaninda nükteda kisiligiyle insanlarimiz onun müzigi ile gülmesinide,eglenmesinide ve halay cekmesinide bildi.Rencber Eziz'in temizligi,bakimi ve filinta boyu bir film seridi gibi gözlerimin önünden geciyor. Bakin öldügünde 33 yasinda olan ve Cebaxcur tarihine damgasini vuran Rencberin mezar tasina vasiyeti üzerine ne yazilmistir. " Ey yolcu dur,32 sene aydinligin yüzünü görmedin. Aydinligin degerini bil"
Yazimi bitirmeden evvel,Rencberin cok yakin bir akrabasi olan ve siyasi olarak Rencber'in sürekli karsisinda olan Haci Yusuf berdibek ile olan bir anekdot'la bitirmek istiyorum. Bir gün dedimki Haci Yusuf sen Rencberle akrabasisin. Ayni zamanda birbirinizide sevmiyorsunuz. Rencber hakkinda ne düsünüyorsun? tabii hemen kominist ve Kürdcülügünden dolayi karsi oldugunu söylerken,Eziz'in Almanya'dan kendisine zaza'ca "Wuso,Wuso Wuriso" türkcesi "Yusuf Rusyali Yusuf" taslamasini yollamistir. Haci Yusuf'ta Rencberin memleket sevdasi ve hasretine binaen,"Ezo,Ezo liir xuezo bie lezo" türkcesi " Aziz,Aziz domuz yavrusu gel acele " seni özledim,demistir.
Cebaxcur'u hepimizden daha iyi gören, sevdalarini ve umutlarini ve bugüne kadar gelen o haykirislarini saygiyla anmak istiyorum.
Orhan Zuexpayij
"Eziz lawko von lawik wesi,veng Ez omo zafin guesi,Eziz laij Filit Doresi,We Ezo we Ezizo,Nie piso nie temizo" Türkcesi
"Eziz türk söylüyor,türküleri hostur,Eziz'in sesi cogunu kulagina gitti.Eziz Filit Dewrisin ogludur,Way Ezio Way Ezizo,
Ne pis nede temizdir"
Rencber Aziz, Cebaxcuru kendi diliyle "zaza'ca,kirdki"" toplumsal,ulusal ve tarihi olarak,en iyi türküleriyle ifade eden,meddah-i iftiharimizdir. Cebaxcur halki bu degerine borcludur. Rencber Eziz'i yazmak ve tanitmak gercekten edebi bir ustalik ister. Rencber Ezizi sanatini,türkülerini,sevdalarini ve umutlarini bu yazida kisada olsa biyografisiyle beraber anlatmak istiyorum. Rencber Eziz "Berdibek" Cebaxcur'un Az asireti "Azij" nin Wusfan köyünde 1955 yilinda dünya'ya gelir. Wusfan köyü Cebaxcur'un güneyine düsen 4,5 Km mesafedeki yakin bir köydür. Rencber Eziz daha bir yasindayken,o dönemlerde kirsalda salgin gösterilen bir göz hastaligina yakalanir. Bu hastaliga yakalandiginda Rencber Eziz ailesi tarafindan Zeynep köyüne götürülüp,orada sürülen ilac sonucunda gözlerini bir yasindayken kaybeder.
Bakin Rencberin gözlerini kaybederken ,üzerine söylenen "zazaca" maniyi aktariyorum.
"Niwes koti berd Zeynebi pe seker cim Ezmi terdi,
Vinye'yi guret berdi, ezo bira, ezo bira,
Wurd cim ezmi guret berdi ezo bira ,ezo bira,
Cire nisin tima vira" Bu kitanin türkcesi,
"Hastalandi götürdüler Zeynep köyüne,seker ile Ezo'nun gözünü silmisler, "kabugunu almislar anlamindadir"
Görme duyusunu almislar. Eziz kardes Eziz kardes. "Kör etmisler"
Ezizimin iki gözünüde götürdüler.Eziz kardes,Eziz kardes.
Hic aklimdan gitmiyorsun.
Zazaca yazilan bu manide Rencberin yasadigi hastaliktan gözlerini kaybettigi olayi cok veciz bir sekilde ifade etmektedir.
Rencber Eziz daha bir yasindayken ailesi sehire gelip Derekasaran "Yenimahalle" ye yerlesir. 1971 yillinda Cebaxcur depreminde hic yüzünü görmedigi annesini kaybeder. Rencber cok kücük yasta müzik olan ilgisinden dolayi gittigi her ortamda Cebaxcurda yasanmis aci olaylar üzerine derlemis oldugu agitlari söyler. Babasi'da Melle olmasi nedeniyle Eziz'in toplumuna faydali olmasi icin medrese egtimine gönderip,hafiz'ül Kuran olur. 1972 yillinda Istanbul Cemberlitas Mevlithane okuluna gider.Cok kisa bir süre sonra Istanbulda'ki bulundugu ortamda okuma,yazma ve daktilo kullanmasini ögrenir. Körler dernegi bünyesinde saz calmayi ögrenir ve Müzisyen olarak ta Türkiye turnelerine katilir.
Sex Said hareketinde olsun,daha sonraki dönemlerde , ulusal meseleden dolayi Az asiretinde cok iyi insanlar yetismistir.
Diyarbakir istiklal mahkemesinde idam edilen 47 kisilik listenin icinde Süleyman Bor,Süleyman Baylaz bu asirete mensuptur-
lar. Yine yakin tarihteki 49'lar,23'ler davasindan yargilanmis,daha sonra T-KDP genel sekreterligi yapmis olan Said Elci'de bu asiretendir. Rencberin yakin cevresinden bazi akrabalari ulusal meseleye karsi olduklarini,ama buna karsi ulusal mücadeleye yakin kendi ulusal,kültür ve deger yargilariyla yasayan cok saygin yakin akrabalarida bulunmaktadir. Rencber Eziz bu ortamin ruhsal sekilenmesiyle kendi anadiliyle yasanan sosyal,siyasal ve tarihi tüm olgularin türküleriyle tercümani olmustur.
Rencber Eziz yasadigi böyle ulusalci bir ortamda gelisen toplumsal"Kürd sorunu" soruna oldukca hassas biridir. Ulusal bilincleme agirlik olmak üzere ezilen ve haksizliga ugrayan kesimlere hitap eden besteler olusturmaya calisirr. Tabii bu calismalari devlet tarafindan müeyyidelerle karsi karsiya kalir ve siyasi propoganda yapttigi gerekcesiyle Istanbul'da 7 ay 9 gün cezaevi süreci yasar. Akabinde Cebaxcura dönen Rencber o sürecte gelisen siyasi yogunlugu ve sürekli beraber oldugu arkadaslarindan bazilari fasist güclerce vurulunca Almanya'ya iltica eder. Rencberin eserlerinde genelde islenen ana tema toplumdaki,sosyal,siyasal sorunlari irdelemis,hasret,vatanseverlik ve ask gibi konularida cokca yervermistir.
Awrupa'da olsun Metrapolerde yasayan Cebaxcurlular memleketten uzak,hasretli o cileli yasamlarini cokiyi biliyorum ki cogu Rencberin türküleriyle gidermeye calisiyorlar. Gecen Awrupada yasayan bir hemsehrimiz 22 yildir gidemedigi Cebaxur'a olan özlemini ,benden Rencberin "Ez niwesa,miun cilundo"ben hastayim,yataktayim" sarkisi ile giderdigini söylüyordu. Yine bir hemsehrimiz olan Kur "Dikme" köyünden ve Vakit gazetesi yazari Nurettin Durman bakin Rencberi nasil ifade ediyor.
-Kusluk vaktinde kus olsun siirinde bakin ne söylüyor.
Ölümden bol ne kaldiki,bu zalim dünyada
Tuttum Rencber Eziz'den "Lobir" dinledim.
Hilafsiz,inandirirsin mevla beni belki on defa
Ha agladim,ha aglayacagim derken.
Rencber Almanya'nin Hannover sehrinde 1988 yilinda saibeli bir sekilde,yüksek bir binadan düsüp,hayatta veda eder. Ölümü hakkinda düstümü,düsürüldümü veya kendisimi atladi,arkadanmi itildi? sorulari halen sirdir. Hatta ölümünün bir türküsüyle iliskilendirenlerde vardir. Bu türkü Rencberin cok sevdigi Ramazan Adigüzel'in sehadettinden sonra bestelemis oldugu"Brawo,Brawo" sarkisi sebeb olmus diyenler,coguluktadir. Rencber Eziz haksiz yere katledilen mert bir insan'nin üzerine cikaracagi bu türkü'nün ölümüne mal olacagini nereden bilecektiki? yorumunu yapanlarda vardir.
Eserleriyle,Cebaxcuru ve insanini cok güzel tarif eden Rencber Eziz ,müzikteki o acilar,dertler ve hüzünlerin yaninda nükteda kisiligiyle insanlarimiz onun müzigi ile gülmesinide,eglenmesinide ve halay cekmesinide bildi.Rencber Eziz'in temizligi,bakimi ve filinta boyu bir film seridi gibi gözlerimin önünden geciyor. Bakin öldügünde 33 yasinda olan ve Cebaxcur tarihine damgasini vuran Rencberin mezar tasina vasiyeti üzerine ne yazilmistir. " Ey yolcu dur,32 sene aydinligin yüzünü görmedin. Aydinligin degerini bil"
Yazimi bitirmeden evvel,Rencberin cok yakin bir akrabasi olan ve siyasi olarak Rencber'in sürekli karsisinda olan Haci Yusuf berdibek ile olan bir anekdot'la bitirmek istiyorum. Bir gün dedimki Haci Yusuf sen Rencberle akrabasisin. Ayni zamanda birbirinizide sevmiyorsunuz. Rencber hakkinda ne düsünüyorsun? tabii hemen kominist ve Kürdcülügünden dolayi karsi oldugunu söylerken,Eziz'in Almanya'dan kendisine zaza'ca "Wuso,Wuso Wuriso" türkcesi "Yusuf Rusyali Yusuf" taslamasini yollamistir. Haci Yusuf'ta Rencberin memleket sevdasi ve hasretine binaen,"Ezo,Ezo liir xuezo bie lezo" türkcesi " Aziz,Aziz domuz yavrusu gel acele " seni özledim,demistir.
Cebaxcur'u hepimizden daha iyi gören, sevdalarini ve umutlarini ve bugüne kadar gelen o haykirislarini saygiyla anmak istiyorum.
Orhan Zuexpayij
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder