CEBAXCURDAN BIR PORTRE "SEYH MUHIDDIN'I KELAXSI

CEBAXCURDAN BIR PORTRE "SEYH MUHIDDIN'I KELAXSI

Cebaxcurdan bir Portre "Seyh Muhiddin'i Kelaxsi"

  Sat, 05 August 2006 16:45

CEBAXCURDAN BIR PORTRE "SEX MUHIDDIN'I KELAXSI"

Sex Muhiddin halk arasinda da "Mehyeddin" olarak taninan bu sahsiyet Kürd ulusal mücadelesinde cok saygin biri olan Sex Hüseyin"Hüsen"nin Miyalan "Gökdere" kökenli olan esinden cocugudur. Sex Mehyeddini cok yakinen taniyan,ve sohbetlerine Cebaxcura geldiginde sürekli katildigim, cok farkli kisilige sahip,bir karekteri vardi. Bu farkliligi'ni tek bir cümle ile anlatirsam cok iyi bir Kürd "aktivitisti"dir. Politikada olsun,günlük yasaminda olsun eger bir amaci varsa mutlaka eylemini pragmatik bicimde etkinlestirip,eylem haline dönüstürürdü. Yine gittigi her ortamda kendisine güveni olan "Ilmi,politik,edebi ,tarihi"velhasil cok yönlü özellikleri sahip,toplum icinde bu tip insanlara cok nadir rastlanirdi. Sex Mehyeddin basta cocuklari,ve cevredeki diger gencleri okumaya tesvik ederdi. Sikca vurgu yapttigi bir sözü hala hafizamdadir. Üniversite okuyan bir insan eger medrese egitiminide beraber alip,pekistirirse cok mükemmel bir insan ortaya cikar.

Bu cümlesinin gerkcelerini su somut dayanaklara dayandiriyordu. Kürd ulusal mücadelesine önderlik eden sahsiyetlerincogunun medrese veya dini egitim aldiklarini cok iyi biliyordu. Medrese egitiminin Kürdlere sadece Kürd dili,edebiyat,hukuk,din dersleri agirlikli faydalarinin olacagini söylüyordu.Ama siyaset,diplomasi,savas teknigi ve örgütlülük derslerinide pozitif bilim veren Üniversitelerden ögrenildigi icin,medrese ve üniversite karmasi bir egitimin önemine vurgu yapiyordu. O yüzden medrese ve üniversite egitimini alan bir kisi mükemmeliyete ulasabilirlige inananlardandi. Kürd tarihindeki yenilgilerinde bu eksiklikten kaynaklandigini isaret ederdi.

Sex Muhyeddin babasi ile ilgili yaziyi mutlaka yazacagim,babasida cok iyi Kürd savascisiydi. Babasinin yakalanip,Xarpet,Diyarbakir zindaninda devlet tarafindan zehirli igne enjekte edilerek sehid edilir. Yine savasci yönü olan babasinin "bin xete" uzun yürüyüs ile geri cekilmedeki o ucak düsürme eylemi halende Cebaxcurda cok iyi biliyorum; bir destandir,bir türküdür. Özellikle dengbej "Miro" Mir Ertugrul'un en cok söyledigi ve birde kahramanligindan dolayi dilendirdigi bir türküdür. Sex Muhyeddin'nin elbette en büyük gidasini,amcasi milis kumandani Sex Serif ile babasi Sex Husen'den almistir.Malumunuz Sex Serif, harekete Xarpet cephesi komutani olup,bazi kaynaklar Guewdereli oldugunu söylüyorlar. Dogrusu aslen Kelaxseli olup,Guewderelilerin "Xeylun-i cer " yegenidir.

Sex Muhyeddin hafizam beni yaniltmiyorsa Sex Said hareketinden sonra dogmustur. Babasinin "bin xet"e gidis ve gelisinden ,gerilla savasi ,tutuklanip,Diyarbakir zindaninda ölümüne kadar cocuklugu cilelei gectti. Baska annelerden olan diger kardesleri'nin dayilarinin imkanlari ve yardimlariyla Üniversite okumalari onun ve agabeyi Burhaneddin Efendi'nin maddi imkansizliklardan dolayi okuyamamalari, onlarin icinde ukde olmustu. Hatta agabeyinin Diyarbakirda okula gidip,basarili ve zeki oldugunu ispatlayan yazili belgeleri yillarca sakladigini duymusttum. Sex Muhyeddin imkanlari elvermedigi icin uzun süre medrese egitimi almak icin köy,köy dolasir.Kendisinin anlatimina göre Palu'nun "Gözyerek" köyünde Seyda Mahmud,Kara-kocan'nin "Yeg" köyünde Molla Bahri'ye Gedmemi, ve Cebaxcurda Seyda Molla Selim"Seyde speni" nin yaninda medrese egitimini alir. Iyi bir din egitimi alan Sex Mehyeddin meslegi ile ilgili isle istigal etmez,ticarete atilir. 1950 li yillarda Suweranda "Cira Xirab" odun müteahhitligine baslar. Ölünceye kadar'da Ceviz kerestesi agirlikli olmak üzere ticari yasamini sürdürdü

SEX MEHYEDDIN ILE ILGILI BAZI ANEKDOTLAR

1)1979,1980 yillari olmasi gerek Kelaxsi köyünde genc bir cocuk ulusal mücadelenin vermis oldugu bir heyecanla Cuma namazi cikisinda,Sex Mehyeddin'nin sahsina yönelik olmak üzere silah patlatir. Tabiki bu cocugun bu kursunu bilincli,hangi amacla kullandigini bilmiyordu. Bildigi tek sey örgüttü Siverek'te aga'lara karsi silah kullanilmis,bende burada Sex'lere karsi kullanayim. Tabii Sex Mehyeddin'nin yakin akrabalari ve cevresinden bazi insanlar,bu durumu iclerine sindirmez bu cocugun tüm ailesini hedef almaya calisirlar. Sex Mehyeddin iste burada devreye girer,olayin bir provakasyona dönüsüp, büyümesini engeler. Silah sikan cocuk tabi köy'ü terk eder. Cok iyi hatirliyorum 1979 'li yillariydi Sex Mehyeddin ile Kelax'siye gidip,1 ay kalmisttim. Bu olaydan sonraydi. Cocugun, babasi M.Ali aslen baska köyden gelip ,Kelaxsiye yerlesmistti. Sex Mehyeddin bu aileyi adetta kol kanaat germistti.Aillenin diger fertleride cocuklarinin o davranisindan dolayi cok üzülmüslerdi.

2) 1980 yilliydi, Sex Mehyeddin'nin dayilari Miyalanli iki aile arasinda cikan catismada 4 ölü ve onlarca yarali vardi. Cebaxcur'ub ileri gelenleri bu iki aileyi baristirmak icin devreye girmislerdi. Aksam evimizde misafir olan Sex Muhyeddin ile beraber baris gurubunun bulundugu eve beni beraberinde götürdü. Cemaat bayagi kalabalik,yasindan dolayi Can'liSex Siddik konusuyordu. Tabiki Sex Siddik'in ilmi yoktu hep kaba ve agir konusmalari dikkatimi cekiyordu. Konusmalarinda kavga eden köylüleri asagiliyordu. Burada Sex Mehyeddin öfke ve kizginligiyla Sex Siddik'a yüklendi. Senin konusmalarini ben icime sindiremiyorum. Biraz mütevazi ol,sen Can Sexlerine böyle bagirabilirsin,ama buradakiler Can Sex'leri degildir,diyince? Sex Siddik duraksayip konusmadi. Sex Mehyeddin bu cemaate ben artik ahlaki olarak duramam,deyip kalktti. Arkasindan Canli Sex Nizameddin kalkarak disarda Sex Siddik adina özür dilemeye geldi. Üzüntüsünü Sex Mehyeddine bildirdi,kusura bakma bizden yasca büyük biz onun cemaatinde konusamayiz. Eger konusak hemen bastonu'nu vurur. Bize darilmasan iyi olur. deyip gönül almak istedi.

3) Sex Mehyeddin ulusal bilinci ve Kürdce divanlari cok iyi ezbere biliyordu. Seyda'lik mesleginde calismiyordu. Kendi meslekdaslari ve diger Sex'lerinde korkulu rüyasiydi. Palu'ya birgün gittmisttim. Sex Feyzullah'in evinde Sex Mehyeddin'de misafirdi. Palu'lu bir köylü hastaligindan dolayi nuska yapmaya gelmistti. Nuska yaptiktan sonra ,para ödeyip giden zavvali köylüye tanik olmusttum. Sex Mehyeddin öfkesine hakim olmayip,bu millettin sirtindan artik inin,kendi emeginiz ile para kazanmaya calisin,diyince? Sex Feyzullah iste ben hastayim kiloluym gibi gerekceler öne sürünce,Sex Mehyeddin'de bende senden kalir tarafim yoktur.Ilim yönünden senden daha birikimliyimm ama kendi alin terimle calisiyorum. Sex Feyzullah sunu söyledi iyiki sen Palu'da degilsin yoksa rizkimi,kesersin dedi.

Sex Mehyeddin'nin "Yeg"köyünden medrese kökenli bir arkadasi olan benim köylüm ,Seyda Molla Mahmud'un evine misafirlige gittmistik. Sex Mehyeddin'nin amaci arkadasindan ziyade köprübasi "Peleng" köyü hepsi "Zogpa" li onlarla sohbet etmekti.O geceki cemaate diyebilirim 40,50 misafir vardi. Sohbetin ana temasi Kürd sorunuydu. Sex Mehyeddin yakin arkadasi olan Seyda Mahmud'a yüklenince,seyda itiraf etti ve sunu söyledi? Sex'im senin durumunu yakinen takip ediyorum. Ama sana yanasmaktan,acikcasi korkuyorum. 1980'li yillarda Sex Mehyeddin üzerine yüzlerce ihbar mektubu askeriye'ye gönderilir. Kendisine mutlaka köyün terk edilmesi tehdidinde bulunulur. Sex Mehyeddin Diyarbakir merkeze yerlesir. Cok iyi hatirliyorum bana bir sözü vardi. Benim bu göbegim ve yasim olmasaydi,daga cikardim. Cünkü benim kanim babam ve amcaminkinden daha temiz degildir. Malumunuz Kelaxsi'ye sürekli seferler"Hacli seferleride diyebiliriz" yapilmis birkac defa tarihe taniklik etmis,ve yakilmistir. Bu köy 1984 yilindan evvel bosaltildi.Devletin iddiasi gerilla guruplari "Ko Spi" Akdag etegindeki Kelaxside karargah kurmuslardir.

1983 yilinda vefat eden Sex Mehyeddin'nin bir vasiyeti vardi. Ben ölürsem mezarimin basinda Zuvyerli Molla Ahmed Akkaya telkinimi versin. Ben her Molla'nin telkinini kabul etmem. Molla Ahmed cok ulusalci ve sözünü esirgemeyen,ama bir o kadarda duygusal bir Kürd intelgenistasiydi. Vasiyeti yerine getirilen bu Kürd sahsiyetini ,saygiyla aniyorum.

Orhan Zuexpayij